WYKONAWCY KONCERTU:
Katarzyna Lassak – skrzypce
Michał Klauza – dyrygent
Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie
Muzyka Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego (tradycyjna kapela góralska) w składzie:
Katarzyna Lassak, Halina Maciata-Lassak, Tomasz Lassak, Anna Lassak, Janusz Lassak, Janina Lassak, Michalina Lassak, Helena Lassak, Stanisław Maciata.
PROGRAM KONCERTU:
Ludowe źródła inspiracji kompozytora. „Nuty” góralskie – tradycyjne melodie podhalańskie w oryginalnym wykonaniu kapeli góralskiej:
- Nuta ozwodno „Zokopiańsko” cytowana w Koncercie skrzypcowym „Góralskim”,
- Nuta Sabałowa (piszczałka 6-otworowa), nuta wierchowa (piszczałka bezotworowa),
- Nuta balladowa Janosikowa „Kie Janicka wiedli od Lewoce”,
- Nuty krzesane: „trzy a roz”, „ze starej”, „po dwa”, „wiecno”,
Jan Adam Maklakiewicz – II Koncert skrzypcowy „Góralski”
CZ I. Allegro moderato. Marciale semplice,
CZ. II. Andante mesto. Marciale. Andante,
CZ. III. Rondo. Allegro maestoso. Allegro giocoso.
„Nuty” góralskie w wykonaniu kapeli góralskiej:
- Nuta Sabałowa Stara „Ej z orawskiego zomku”,
- Nuta Sabałowa Luptowska,
- Nuta Sabałowa Orawska.
Wojciech Kilar – Orawa
Informacja o koncercie
Koncert z udziałem Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie pod dyrekcją Michała Klauzy, solistki skrzypaczki Katarzyny Lassak oraz tradycyjnej kapeli góralskiej – Muzyki Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego, jako wydarzenie towarzyszące 53. Międzynarodowemu Festiwalowi Folkloru Ziem Górskich, ma unikatową formułę łączącą tradycyjne wykonanie muzyki ludowej regionu Podhala z twórczością polskich kompozytorów muzyki klasycznej. Staranny dobór repertuaru ma przedstawić związki kompozycji na instrumentarium klasyczne – orkiestry symfonicznej ze źródłowymi melodiami, stanowiącymi inspirację dla autorów.
Obok pełnej góralskiej żywiołowości Orawy Wojciecha Kilara zabrzmi II Koncert skrzypcowy „Góralski” Jana A. Maklakiewicza – wykonanie którego przypada w 70. rocznicę powstania tego utworu w Zakopanem. Usłyszymy w nim cytowaną „nutę” góralską, będącą „hymnem” / „śpiewką festiwalową” Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. Partię solową wykona skrzypaczka Katarzyna Lassak, góralka z Zakopanego, która w 2021 roku z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie dokonała pierwszego nagrania tego utworu.
Wydarzenie odbędzie się w Zakopanem, czyli miejscu, do którego przyjeżdżali kompozytorzy i gdzie powstawały ich utwory inspirowane krajobrazem gór i folklorem góralskim. Wyjątkowa koncepcja koncertu zakłada przedstawienie źródeł inspiracji kompozytorów, czyli oryginałów „nut” góralskich, których cytat lub podobieństwo jest zauważalne w wybranych do programu koncertu utworach muzyki klasycznej. „Nuty” góralskie zabrzmią w wykonaniu Muzyki Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego (tradycyjny śpiew i muzyka instrumentalna. Instrumentarium: skrzypce i basy podhalańskie oraz instrumenty pasterskie, piszczałki).
Wykonanie nieznanego II Koncertu skrzypcowego „Góralskiego” J. A. Maklakiewicza, w 70. rocznicę jego powstania, w interpretacji utalentowanej skrzypaczki młodego pokolenia, rodowitej góralki Katarzyny Lassak z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie będzie wyjątkowe. Powodem jest niespotykane połączenie umiejętności solistki – jest ona zarazem klasycznie wykształconą skrzypaczką - absolwentką Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, w klasie skrzypiec dr. hab. Janusza Wawrowskiego, prof. UMFC i pochodzącą z rodziny o wielopokoleniowych tradycjach muzycznych góralką z Zakopanego, „prymistką” w rodzinnej kapeli - Muzyce Rodziny Lassaków „Heliosów".
Wszyscy artyści chcą się podzielić swoją fascynacją muzyką góralską. Doborowy zestaw wykonawczy zapewni najwyższą jakość wykonań utworów przewidzianych w programie, bowiem są specjalistami w swoich dziedzinach:
- kapela jest wyróżniającym się zespołem wykonującym muzykę ludową. Muzyka Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego kontynuuje bogate, wielopokoleniowe tradycje muzykowania i ma w dorobku liczne nagrody na konkursach muzyki ludowej.
- Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie wraz ze swoim dyrektorem artystycznym Panem Michałem Klauzą ma niezrównane doświadczenie w wykonywaniu utworów polskich kompozytorów, zwłaszcza dzieł na nowo odkrywanych po latach zapomnienia.
- solistka jest niezwykle entuzjastycznie nastawiona do wykonywania twórczości inspirowanej folklorem podhalańskim czego wyrazem jest praca nad doktoratem na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, pod kierunkiem prof. Janusza Wawrowskiego. W 2021 roku Katarzyna Lassak dokonała z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie pierwszego nagrania tego utworu w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego.
Wstęp wolny
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
Organizator: Stowarzyszenie Muzyków Orkiestry Polskiego Radia
Partnerzy: Miasto Zakopane, Zakopiańskie Centrum Kultury, Parafia Tatrzańska Św. Krzyża w Zakopanem, ZAW STOART, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS
Patronaty medialne:
TVP KULTURA
BIOGRAMY KOMPOZYTORÓW:
JAN ADAM MAKLAKIEWICZ
Kompozytor zaliczany do grona następców Karola Szymanowskiego, którzy odkryli inspiratorską rolę folkloru górali podhalańskich. Także pedagog, dyrygent chórów, organista i publicysta muzyczny. Urodzony 24 listopada 1899 w Chojnacie koło Skierniewic, zmarł 7 lutego 1954 w Warszawie.
Jego pierwszym nauczycielem muzyki był ojciec - Jan Maklakiewicz. W latach 1919-22 uczył się w Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie: gry na skrzypcach w klasie Leopolda Binentala, harmonii pod kierunkiem Michała Biernackiego oraz kontrapunktu u Felicjana Szopskiego. W latach 1921-25 studiował kompozycję w Konserwatorium Warszawskim pod kierunkiem Romana Statkowskiego. Swoje umiejętności w zakresie kompozycji doskonalił w latach 1926-27 u Paula Dukasa w École Normale de Musique w Paryżu, gdzie jednocześnie w ośrodku polonijnym prowadził chór mieszany oraz działał w Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polskich. W latach 1927-29 uczył przedmiotów teoretycznych i dyrygował chórem w Konserwatorium Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi, w latach 1928-32 był profesorem harmonii w Konserwatorium Warszawskim.
Od 1932 do 1935 był organistą i kierownikiem chóru przy kościele Św. Krzyża w Warszawie, który w tym okresie stał się jednym z najlepszych chórów kościelnych w Polsce. W latach 30-tych prowadził w Warszawie także chór "Znicz" Związku Zawodowego Pracowników Gazowni Miejskiej, chór i orkiestrę fabryki zbrojeniowej przy Forcie Bema, chór młodzieży handlowej oraz chór "Lira" Akademickiego Koła Muzycznego przy Uniwersytecie Warszawskim.
Jan Adam Maklakiewicz prowadził ożywioną działalność publicystyczną. W latach 1930-37 był stałym sprawozdawcą muzycznym "Kuriera Porannego". W 1934 założył miesięcznik "Chór", poświęcony muzyce chóralnej oraz działalności zespołów śpiewaczych i orkiestr amatorskich. Ponadto w latach 1926-39 współpracował z Teatrem Polskim w Warszawie, a po wojnie z Teatrem im. Juliusza Słowackiego i Teatrem Starym w Krakowie, oraz Teatrem Narodowym, Teatrem Kameralnym i Teatrem Syrena w Warszawie. Od 1937 nawiązał współpracę z Polskim Radiem.
Podczas II wojny światowej pracował jako pianista w kawiarni "Café Club" w Warszawie, a następnie w prowadzonej przez znanego aktora i reżysera Emila Chaberskiego kawiarni "Znachor", która była miejscem spotkań działaczy konspiracyjnych. Od 1941 do końca wojny ukrywał się w Chojnacie, gdzie uczył prywatnie harmonii oraz gry na fortepianie.
Od 1945 do 1947 był dyrektorem Państwowej Filharmonii w Krakowie, a w latach 1947-48 dyrektorem Filharmonii Warszawskiej - doprowadził do wskrzeszenia jej działalności, organizując orkiestrę symfoniczną i chór. W latach 1948-50 uczył harmonii w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Warszawie. Od 1949 był profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie. Wykładał tu kompozycję, instrumentację i kontrapunkt, pełniąc jednocześnie - w latach 1950-51 - funkcję dziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. Do jego uczniów należeli m.in.: Jerzy Tyszkowski, Antoni Szaliński, Miłosz Magin i Benedykt Konowalski.
Jan Adam Maklakiewicz działał w wielu stowarzyszeniach i organizacjach muzycznych. Od 1928 był członkiem Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich, w którym w latach 1932-35 pełnił funkcję sekretarza generalnego, a następnie wiceprezesa. Od 1928 był także członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, w którym sprawował kolejno funkcje skarbnika, sekretarza i wiceprezesa. Od 1930 należał ponadto do Stowarzyszenia Pisarzy i Krytyków Muzycznych, w którym pełnił funkcję skarbnika. W latach 1947-51 był członkiem Zarządu Związku Kompozytorów Polskich.
W 1947 otrzymał Nagrodę Muzyczną miasta Krakowa. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. (Życiorys kompozytora z portalu CULTURE.PL)
WOJCIECH KILAR
Kompozytor i pianista, urodzony 17 lipca 1932 roku we Lwowie. Zmarł 29 grudnia 2013 roku w Katowicach.
Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach grę na fortepianie i kompozycję w klasie Bolesława Woytowicza. Dyplom ukończenia studiów z najwyższym odznaczeniem uzyskał w 1955 roku. W latach 1955-58 był aspirantem Woytowicza w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. W 1957 roku uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. Edukację muzyczną uzupełniał jako stypendysta rządu francuskiego w Paryżu w latach 1959-60; uczęszczał na zajęcia kompozycji do Nadii Boulanger.
W 1977 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem. Przez wiele lat był również prezesem Oddziału Katowickiego Związku Kompozytorów Polskich, a w latach 1979-81 pełnił funkcję wiceprezesa w Zarządzie Głównym ZKP. Wchodził także w skład Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień".
Za swoją działalność artystyczną otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Fundacji im. Lili Boulanger w Bostonie (1960), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1967, 1975, 2003), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1975), Nagrodę Województwa Katowickiego (1971, 1976, 1980), Nagrodę miasta Katowic (1975, 1992), Nagrodę Państwową I stopnia (1980), Nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1984), Nagrodę Artystyczną Komitetu Kultury Niezależnej NSZZ „Solidarność" (1989), Nagrodę im. Wojciecha Korfantego (1995), Nagrodę Arcybiskupa Metropolity Katowickiego „Lux ex Silesia" (1995), Sonderpreis des Kulturpreis Schlesien des Landes Niedersachsen (1996), Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej (2000), Wielką Nagrodę Fundacji Kultury (2001), Diamentowy Laur (2003), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki w dziedzinie muzyki (2003), Śląską Nagrodę im. Juliusza Ligonia (2003), Złotego Hipolita (2004), Nagrodę TV Polonia „za sławienie Polski i polskości" (2004), Nagrodę Godła Promocyjnego „Śląski Oskar" (2005), Nagrodę „Animus Silesiae" przyznawaną przez Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk dla wybitnych osobistości i autorytetów (2006), Nagrodę Feniksa przyznawaną przez Związek Polskich Kawalerów Maltańskich twórcom sięgającym do tradycji chrześcijańskiej (2008). Od 1998 roku jest honorowym obywatelem miasta Rzeszowa, zaś od 2006 roku – Katowic i Wodzisławia Śląskiego.
Ponadto otrzymał wiele nagród za muzykę filmową, m.in. w 1975 roku na Festiwalu Filmów Polskich w Gdańsku za muzykę do Ziemi obiecanej (reż. Andrzej Wajda), w 1980 roku Prix Louis Delluc za muzykę do filmu animowanego "Le roi et l'oiseau" (reż. Paul Grimault), w 1981 roku na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cork w Irlandii za muzykę do filmu "Da un paese lontano: Papa Giovanni Paolo II" (reż. Krzysztof Zanussi), w 1992 roku za muzykę do filmu "Bram Stoker's Dracula" (reż. Francis Ford Coppola) Nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Kompozytorów, Autorów i Producentów „ASCAP Award 1992" w Los Angeles i nagrodę Best Score Composer for a 1992 Horror Film w San Francisco, w 2001 roku Philip Award za całokształt twórczości na III TP S.A. Music & Film Festival, w 2006 roku Nagrodę Orła Polskiej Akademii Filmowej za muzykę do filmu Persona non grata (reż. Krzysztof Zanussi). W 1991 roku przyznano mu Nagrodę Komitetu Kinematografii. Wojciech Kilar został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976) oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002).
W 1991 roku Krzysztof Zanussi nakręcił o nim film "Wojciech Kilar". W 1998 roku Uniwersytet Opolski nadał mu tytuł doktora honoris causa.
Wojciech Kilar do roku 1974, kiedy skomponował swój najsłynniejszy dzisiaj utwór, poemat symfoniczny Krzesany, uchodził za czołowego przedstawiciela polskiej awangardy muzycznej. Miał w swoim dorobku RIFF 62 (1962), kompozycję ultranowoczesną w brzmieniu i w formie, która stała się symbolem sprzeciwu wobec tradycji, manifestem przyszłości. Trafił z nią w dobry czas i "RIFF 62" odniósł na festiwalu Warszawska Jesień niezwykły sukces: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej pod dyrekcją Karola Stryi bisowała, a to się w nowej muzyce rzadko zdarza! Podobna rzecz przytrafiła się dwóm kolejnym utworom Kilara - "Generique" (1963) i "Diphtongos" (1964). Potem przyszła fascynacja inną awangardą - 'minimal music', która zaowocowała dwoma utworami: "Upstairs-Downstairs" (1971) oraz "Przygrywką i kolędą" (1972).
Kompozytorowi wydawało się - jak mówił - że odkrył kamień filozoficzny, "że nie ma nic piękniejszego, niż trwający w nieskończoność dźwięk czy współbrzmienie, że to jest właśnie najgłębsza mądrość, a nie te nasze sztuczki z allegrem sonatowym, fugą, harmonią".(…)
Kilar (…) w dwa lata po "Krzesanym" napisał następny górski utwór - Kościelec 1909 (1976), poświęcony Mieczysławowi Karłowiczowi, wybitnemu kompozytorowi, który w wieku 33 lat zginął pod lawiną właśnie pod Kościelcem w 1909 roku. Potem były następne: "Siwa mgła" na baryton i orkiestrę (1979) oraz "Orawa" na orkiestrę kameralną (1986).
Stylistyce przyjętej w tych utworach pozostał Kilar wierny właściwie do końca. Rezygnując niemal całkowicie z awangardowych środków technicznych, wciąż operował uproszczonym językiem muzycznym, preferował stosowanie wielkich mas brzmienia, eksponuje melodię i miał skłonność do wywoływania silnych emocji. Dotyczyło to zarówno utworów nawiązujących do muzyki ludowej, w szczególności folkloru podhalańskiego, jak i dzieł narodowo-religijnych, odzwierciedlających głęboką wiarę i patriotyzm kompozytora.
Podobne środki warsztatowe wykorzystywał Kilar również w muzyce filmowej. W tej dziedzinie zdobył wielką światową sławę; rozgłos przyniosła mu szczególnie współpraca z Francisem Fordem Coppolą nad filmem "Dracula" (1992). Wysokiej klasy poziom artystyczny ma zwłaszcza muzyka Kilara do filmów Krzysztofa Zanussiego. (Życiorys kompozytora z portalu CULTURE.PL)
BIOGRAMY WYKONAWCÓW:
KATARZYNA LASSAK
Ukończyła studia magisterskie na Wydziale Instrumentalnym Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie w 2020 r., w klasie skrzypiec dra hab. Janusza Wawrowskiego, prof. UMFC, pod którego kierunkiem obecnie pracuje nad doktoratem. Podczas studiów I stopnia kształciła się pod okiem dra hab. Janusza Wawrowskiego, prof. UMFC oraz dr hab. Agaty Szymczewskiej, prof. UMFC i prof. dr hab. Andrzeja Gębskiego. Ukończyła także filologię angielską na Uniwersytecie Warszawskim.
Katarzyna Lassak jest pochodzącą z rodziny o wielopokoleniowych tradycjach muzycznych góralką z Zakopanego, prymistką w rodzinnej Muzyce Lassaków "Heliosów". Chętnie wykonuje utwory z klasycznego repertuaru skrzypcowego inspirowane muzyką ludową, a w szczególności polską muzyką ludową rodzimego dla niej regionu Skalnego Podhala.
Występowała jako solistka na 30. Festiwalu Smyczkowym „Mistrzowie polskiej wiolinistyki” z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Zielonogórskiej pod dyrekcją Norberta Twórczyńskiego, wykonując nieznany II Koncert skrzypcowy „Góralski” Jana A. Maklakiewicza, inspirowany folklorem górali podhalańskich. Dokonała pierwszego nagrania tego utworu z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie pod batutą Pawła Kapuły, w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego.
Naukę gry na skrzypcach rozpoczęła w wieku 5 lat. Jest absolwentką Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Artystycznej w Zakopanem, gdzie kształciła się w klasie skrzypiec mgra Krzysztofa Leksyckiego i mgra Janusza Miryńskiego. Od najmłodszych lat była laureatką konkursów muzycznych, literackich i plastycznych. Otrzymała Nagrodę Burmistrza Miasta Zakopane i Nagrodę Starosty Tatrzańskiego. W roku 2015 ukończyła PSM II stopnia im. F. Chopina w Nowym Targu w klasie skrzypiec dr Ilony Nieciąg.
Została zaproszona przez prof. Janusza Wawrowskiego do jego zespołu Warsaw Players, z którym koncertowała jako solistka i kameralistka na Festiwalu „Emanacje” w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach, Festiwalu „Ogrody Muzyczne” w Warszawie, Festiwalu „Muzyczne Przestrzenie” oraz na Zamku Królewskim w Warszawie. Grała w Orkiestrze Symfonicznej Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina pod batutą Grzegorza Nowaka w Pałacu Narodów, głównej siedzibie ONZ w Genewie podczas uroczystego koncertu z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Od 2010 r. gra w Tatrzańskiej Orkiestrze Klimatycznej, z którą występowała także jako solistka na 27. Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”, 49. Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem oraz w Galowym Koncercie Sylwestrowym i Koncercie z okazji Święta Niepodległości w Zakopanem.
W wieku 18 lat zdobyła I miejsce w 17. Ogólnopolskim Konkursie Wokalnym „Pamiętajmy o Osieckiej”. W 2016 roku została zaproszona do wykonania Koncertu Galowego 19. Konkursu „Pamiętajmy o Osieckiej”. Premierowy koncert „Gonią wilki za owcami” odbył się w Teatrze ROMA w Warszawie, w wykonaniu: Katarzyny Lassak, Mateusza Pospieszalskiego i jego zespołu, Atom String Quartet, Muzyki Rodziny Lassaków "Heliosów" oraz gościnnie Sebastiana Karpiela-Bułecki. Katarzyna Lassak miała swój recital w Pałacu Prezydenckim.
Występowała m. in. w Filharmonii Narodowej, Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, Operze Krakowskiej, Teatrze Palladium w Warszawie, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Karola Szymanowskiego w Willi „Atma” w Zakopanem, Teatrze im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem oraz na międzynarodowych festiwalach muzycznych w kraju i za granicą. Była wielokrotnym gościem audycji radiowych w Programie Drugim Polskiego Radia oraz programów telewizyjnych.
Jest stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jako solistka-prymistka była laureatką konkursów muzyki ludowej, takich jak: Międzynarodowy Konkurs Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych, „Sabałowe Bajania”, „Berdowe Muzykowanie”. Jest członkiem Zespołu Regionalnego im. Klimka Bachledy. Od kilku lat pełni funkcję konferansjera na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem.
MICHAŁ KLAUZA
Dyrektor Artystyczny Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie. W latach 2013-2015 kierownik muzyczny Opery i Filharmonii Podlaskiej, a w latach 2009-2015 II dyrygent Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Był dyrygentem i zastępcą dyrektora muzycznego Welsh National Opera w Cardiff (2004-2008).
W grudniu 2011 roku poprowadził w Narodowej Operze Ukrainy w Kijowie Króla Rogera Szymanowskiego w wersji koncertowej, przygotowanego jako finałowe wydarzenie Zagranicznego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. We wrześniu 2021 przygotował i poprowadził, wraz z zespołami Opery Krakowskiej, światową prapremierę opery Wanda Joanny Wnuk-Nazarowej. W 2019 roku w Teatrze Wielkim Operze Narodowej, przygotował i poprowadził premierę, wystawionej po raz pierwszy w Polsce, opery Billy Budd Brittena.
Współpracował z licznymi orkiestrami w kraju i za granicą. Koncertował we Francji, Niemczech, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Brazylii, Armenii, Korei, w krajach Zatoki Perskiej. Współpracował z Operą Bałtycką, Operą Nova w Bydgoszczy, Teatrem Wielkim w Poznaniu, Teatrem Wielkim Operą Narodową w Warszawie (1998-2003).
W swoim dorobku artystycznym posiada szereg nagrań radiowych i telewizyjnych m.in. z NOSPR dokonał pierwszej studyjnej rejestracji operetki Loteria na mężów K. Szymanowskiego wydanej przez Polskie Radio i nominowanej do nagrody Fryderyk 2019. Wśród dyskografii pod jego batutą Polskie Radio wydało m.in. nagrania z Polską Orkiestrą Radiową: operę Hagith Szymanowskiego (Fryderyk 2020 w kategorii Album Roku Muzyka Oratoryjna i Operowa), utwory symfoniczne Henryka Warsa, Msze Moniuszki oraz Muzyka kompozytorów polskich XVIII i XIX wieku. W maju 2002 z zespołami Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie nagrał dla Polskiego Radia spektakl Król Roger Szymanowskiego.
Od 2016 do lutego 2022 był gościnnym dyrygentem Teatru Wielkiego w Moskwie, gdzie przygotował i poprowadził premiery Don Pasquale Donizettiego oraz Idioty Weinberga, a także dyrygował spektaklami Eugeniusza Oniegina Czajkowskiego oraz Katarzyny Izmajłowej Szostakowicza. Współpracę zerwał po barbarzyńskim ataku reżimu putinowskiego na Ukrainę.
Od 2020 pracuje w katedrze dyrygentury symfoniczno-operowej UMFC w Warszawie.
Absolwent Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie w klasie dyrygentury symfoniczno-operowej prof. Ryszarda Dudka oraz studiów podyplomowych w Konserwatorium im. M. Rimskiego-Korsakowa w Sankt Petersburgu w klasie I. Musina.
MUZYKA RODZINY LASSAKÓW „HELIOSÓW” Z ZAKOPANEGO
Halina Maciata-Lassak i Tomasz Lassak z córkami Katarzyną i Anną,
Janina Lassak i Janusz Lassak z córkami Heleną i Michaliną oraz Stanisław Maciata.
Rodziny Lassaków i Maciatów kontynuują wielopokoleniowe tradycje muzykowania. Pradziadek Szymon Lassak z Zębu budował w 1904 roku Kapliczkę w Jaszczurówce wg projektu Stanisława Witkiewicza. Jeden z jego synów, Franciszek (dziadek Tomasza i Janusza) – cieśla, wybitny prymista i krawiec „portek” góralskich, przekazał swoje umiejętności synom i wnukom. Janusz jest prymistą, nauczycielem muzyki góralskiej, absolwentem Technikum Budowlanego. Na Festiwalu „Na Góralską Nutę” w Chicago trzykrotnie z rzędu zdobył I miejsce i został uhonorowany Nagrodą Specjalną - Złóbcokami. Na 47. MFFZG w Zakopanem otrzymał Nagrodę Sabałowych Gęśli. Tomasz jest muzykantem, śpiewakiem, absolwentem Technikum Budownictwa Regionalnego, wiernie kontynuującym góralskie tradycje architektoniczne. Wygrywał konkursy śpiewu pytackiego, konkursy dorożkarskie przy Jesieni Tatrzańskiej w Zakopanem. Był solistą opery góralskiej „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu”.
W rodzinie Maciatów Józef Maciata – muzykant, stolarz – grał w zespołach regionalnych, uczył dzieci z Białego Dunajca gry na skrzypcach. Swoim dzieciom przekazał miłość do muzyki i kultury góralskiej. Janina jest etnografem i absolwentką Akademii Ekonomicznej. Halina ukończyła Politechnikę Krakowską, jest etnomuzykologiem, pedagogiem, jurorem konkursów ludowych, m.in. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Stanisław Maciata jest inżynierem, był długoletnim pracownikiem Starostwa Nowotarskiego w Wydziale Architektury. Rodzeństwo było członkami licznych zespołów regionalnych (m.in.: „Małe Podhale”, „Zespół im. A. Skupnia Florka” z Białego Dunajca, „Hyrni” z Chicago) oraz instruktorami studenckiego zespołu „Skalni”.
Młode pokolenie, kuzynki: Katarzyna, Anna, Michalina i Helena należą do Zespołu im. Klimka Bachledy. Siostry Katarzyna i Anna są absolwentkami Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Artystycznej w Zakopanem, w klasie skrzypiec. Są laureatkami konkursów muzycznych, plastycznych i literackich. Katarzyna ukończyła studia na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w klasie skrzypiec prof. UMFC, dra hab. Janusza Wawrowskiego oraz filologię angielską na Uniwersytecie Warszawskim. Występuje jako solistka i kameralistka z zespołem Warsaw String Players oraz z Tatrzańską Orkiestrą Klimatyczną. Jako prymistka jest laureatką Międzynarodowego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych, „Sabałowych Bajań”, „Berdowego Muzykowania”. Anna studiuje śpiew solowy w klasie prof. dr hab. Jadwigi Rappé na UMFC oraz prawo na UKSW. Wspólnie z grupą śpiewaczą Zespołu im. Klimka Bachledy jest laureatką konkursu śpiewu pasterskiego na „Przednówku w Polanach” w Kościelisku oraz Międzynarodowego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych im. Władysława Trebuni-Tutki, odbywającego się przy MFFZG w Zakopanem. Siostry Michalina i Helena należą do góralskiego zespołu studenckiego „Skalni”. Michalina ukończyła studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, ze specjalizacją magisterską w nowoczesnej syntezie i fizykochemii organicznej. Helena ukończyła filologię angielską na UJ. Jest laureatką „Dziadońcynego Grania” w Bukowinie Tatrzańskiej oraz wspólnie z grupą śpiewaczą Zespołu im. Klimka Bachledy Międzynarodowego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych.
Obie rodziny są laureatami Konkursu Kapel Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Wspólnie wygrali Konkurs Kapel w Chicago. Rodzina zdobyła I Nagrodę na „Przednówku w Polanach” w Kościelisku, I miejsce na „XI Dziadońcynym Graniu” w Bukowinie. Biorą czynny udział w uroczystościach kościelnych, działalności Związku Podhalan oraz w licznych wydarzeniach kulturalnych na Podhalu, a także w kraju i za granicą. Występowali w operze góralskiej „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu”, której wystawienia odbyły się w Teatrze Narodowym, Operze Krakowskiej i Teatrze Capranica w Rzymie.
ORKIESTRA POLSKIEGO RADIA w WARSZAWIE
Historia orkiestry w Polskim Radiu sięga roku 1934. Chcąc wypełnić czas antenowy muzyką i wzorując się na innych europejskich radiofoniach, dyrekcja Polskiego Radia zdecydowała o powołaniu własnych chórów i zespołów muzycznych. Najważniejszym z nich stała się Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Warszawie, stworzona przez Grzegorza Fitelberga. Budując repertuar nowego zespołu położono duży nacisk na dokumentowanie kultury muzycznej we wszystkich jej wymiarach – klasyki symfonicznej, muzyki estradowej i utworów najnowszych. Dzięki wymianie z zagranicznymi rozgłośniami, orkiestra odgrywała także ważną rolę w promowaniu polskiej muzyki na forum międzynarodowym.
W 1945, po pożodze wojennej, Stefan Rachoń – dyrygent i skrzypek, stworzył w Warszawie Orkiestrę Polskiego Radia, od tego momentu rozpoczyna się historia naszego Zespołu. Orkiestra pod dyrekcją Stefana Rachonia nie tylko organizowała koncerty, ale także dokonywała wielu nagrań, również na potrzeby Telewizji Polskiej. Przez trzydzieści lat większość repertuaru stanowiła wówczas muzyka popularna i rozrywkowa.
W połowie lat 70. w profilu artystycznym orkiestry zaczęły zachodzić istotne zmiany. Kierujący nią w latach 1976–1980 Włodzimierz Kamirski konsekwentnie wprowadzał nowy repertuar, dążąc do przekształcenia Zespołu w orkiestrę symfoniczną. Jego pracę kontynuowali Jan Pruszak (1980–1988) oraz Mieczysław Nowakowski (1988–1990).
W 1990, za kadencji Tadeusza Strugały (1990–1993), jako Polska Orkiestra Radiowa, Zespół rozpoczął próby i koncerty w nowej siedzibie – Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego.
Lepsze warunki pracy i osiągnięty wysoki poziom artystyczny pozwoliły za kadencji dyrektora artystycznego Wojciecha Rajskiego (1993–2006) z powodzeniem organizować zagraniczne podróże koncertowe Zespołu (Francja, Włochy, Szwajcaria, Szwecja, Czechy, Holandia, Luksemburg, Austria, Hiszpania, Niemcy, Łotwa). Wszędzie tam Orkiestra promowała muzykę polską, otrzymując pozytywne recenzje miejscowych krytyków.
W latach 2007–2015 zespołem kierował Łukasz Borowicz. Za jego kadencji tradycją stało się rozpoczynanie kolejnych sezonów artystycznych koncertowym wykonaniem nieznanych lub zapomnianych polskich oper. Wśród nich znalazły się m.in. Maria Statkowskiego, Flis, Verbum nobile Moniuszki, Monbar czyli Flibustierowie Dobrzyńskiego, czy Zemsta za mur graniczny Noskowskiego.
W 2015 dyrektorem artystycznym orkiestry został Michał Klauza. Dynamika rozwoju profesjonalizmu wykonawczego wiąże program Zespołu z realizowaniem podstawowej misji Polskiego Radia, toteż muzyka polska stanowi główny nurt jego działalności.
Kolejne sezony, zgodnie z wieloletnią tradycją, rozpoczynały się koncertowymi wykonaniami dzieł wokalno-instrumentalnych polskich kompozytorów – zamówionymi przez dyrekcję Programu 2 Polskiego Radia: Zélis i Valcour, czyli Bonaparte w Kairze Ogińskiego, Powrót syna marnotrawnego Nowowiejskiego, Szarlatan czyli wskrzeszanie umarłych Kurpińskiego, Hagith Karola Szymanowskiego, której wykonanie zostało zarejestrowane na płycie CD (za tę właśnie płytę Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie otrzymała nagrodę FRYDERYK 2020 w kategorii Album Roku – Muzyka Oratoryjna i Operowa) oraz Hrabina Stanisława Moniuszki. Za kadencji Michała Klauzy Polskie Radio wydało też pierwsze w historii fonografii nagrania utworów symfonicznych Henryka Warsa: Maalot, Szkice miejskie, Koncert na fortepian i orkiestrę oraz I Symfonię. Zostały one wykonane na podstawie partytur odkrytych przez wdowę Elżbietę Wars pod koniec lat 90. W 2019 roku Zespół nagrał Msze Stanisława Moniuszki zgodnie z oryginalnym zapisem kompozytora tj. z udziałem orkiestry. Za płytę CD z nagraniem Mszy Stanisława Moniuszki Orkiestra otrzymała w grudniu 2020 roku Nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Katolickich FENIKS 2020 w kategorii Muzyka Chrześcijańska Klasyczna.
Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie z wielkim powodzeniem dyrygowali między innymi: Jerzy Maksymiuk, Jacek Kaspszyk, Antoni Wit, Jan Krenz, Tadeusz Strugała, Jose Maria Florencio, Marek Moś, Paweł Przytocki, Andrzej Straszyński, Christian Vásquez, Mikhail Agrest, Daniel Raiskin, Jonathan Brett, Amos Talmon, Murad Annamamiedow, Christoph Campestrini, Daniel Inbal, Guillaume Touirniaire.
Zespół może pochwalić się znakomitymi wykonaniami koncertowymi oraz nagraniami z udziałem wybitnych solistów, między innymi: Iwony Hossy, Izabelli Kłosińskiej, Aleksandry Kurzak, Olgi Pasiecznik, Anny Lubańskiej, Ewy Podleś, Jadwigi Rappé, Małgorzaty Walewskiej, Piotra Beczały, Tomasza Koniecznego, Mariusza Kwietnia, Artura Rucińskiego, Krzysztofa i Jakuba Jakowiczów, Konstantego Andrzeja Kulki, Bartosza Koziaka, Rafała Kwiatkowskiego, Mariusza Patyry, Dominika Połońskiego, Tomasza Strahla, Łukasza Długosza, Rafała Blechacza, Charlesa Richarda-Hamelina, Krzysztofa Jabłońskiego, Piotra Palecznego, Piotra Orzechowskiego, Dang Thai Sona.
Ostatnie 30 lat działalności to okres, gdy do głównych zadań Zespołu włączono realizację nagrań płytowych z polską muzyką symfoniczną i operową. Okazją były najczęściej ważne rocznice np. w sezonie 2008/2009 przypomniano i spopularyzowano operę Maria Romana Statkowskiego. W kolejnych latach orkiestra przygotowała i przypomniała współczesnej publiczności również inne zapomniane arcydzieła muzyki np. Bezdomną jaskółkę Szymona Laksa w oryginalnej francuskiej wersji językowej, czy operę Monbar czyli Fllibusterowie Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego. Płyta CD Muzyka kompozytorów polskich XVIII i XIX wieku w wykonaniu Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie pod dyrekcją Michała Klauzy uzyskała nominację do nagrody FRYDERYK 2020 w kategorii Album Roku – Muzyka Symfoniczna
Nagrana płyta z solowym udziałem Dominika Połońskiego, otrzymała nagrodę FRYDERYK 2007. Dla uczczenia 100. rocznicy urodzin i 40. rocznicy śmierci Grażyny Bacewicz zostały nagrane i wydane jej trzy koncerty skrzypcowe oraz opera radiowa Przygoda króla Artura. Radiowe rejestracje utworów Andrzeja Panufnika pod dyrekcją Łukasza Borowicza zostały wydane na czterech płytach, a w styczniu 2015 uhonorowane nagrodą International Classical Music Award (ICMA).
Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie z powodzeniem gra również muzykę rozrywkową i filmową. Koncertowała i nagrywała między innymi z zespołami Perfect, De Mono. Z orkiestrą wystąpili: Zbigniew Wodecki (album Zbigniew Wodecki Mitch&Mitch zdobył status „Złotej Płyty”), Krzysztof Herdzin, Adam Sztaba, Henryk Miśkiewicz, Janusz Stokłosa, Michał Urbaniak. Od kilkudziesięciu lat Orkiestra bierze udział w Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu. W roku 2020 Orkiestra wzięła udział w nagraniu płyty CD 95 lat Polskiego Radia wykonując nowe aranżacje Krzysztofa Herdzina i Adama Sztaby piosenek wybranych w plebiscycie słuchaczy Polskiego Radia na najpiękniejszą piosenkę 95-lecia.
Ważną częścią działalności Orkiestry jest muzyka filmowa. W ciągu ostatnich lat Zespół nagrał między innymi muzykę Antoniego Komasy Łazarkiewicza do filmu Filipa Bajona Kamerdyner. Płyta CD z muzyką do tego filmu otrzymała nagrodę FRYDERYK 2019 w kategorii Muzyka ilustracyjna. Orkiestra nagrała również muzykę Antoniego Komasy Łazarkiewicza do filmu Obywatel Jones w reżyserii Agnieszki Holland. Film ten otrzymał Złote Lwy na 44. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w roku 2019. Od lat Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie wykonuje koncerty z muzyką filmową w tym między innymi monograficzne koncerty poświęcone twórczości filmowej Wojciecha Kilara i Hansa Zimmera, a także tematyczne koncerty muzyki filmowej jak na przykład wykonanie najbardziej popularnych utworów polskiej muzyki filmowej podczas koncertu finałowego Lata z Radiem 2019.
Orkiestra wielokrotnie występowała na koncertach w ramach renomowanych festiwali i konkursów: Festiwal Witolda Lutosławskiego „Łańcuch”, Międzynarodowy Festiwal „Szalone Dni Muzyki”, Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowego im. Witolda Lutosławskiego, finał krajowych eliminacji Konkursu Eurowizji „Młody Muzyk Roku”, Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Laboratorium Muzyki Współczesnej, Warszawskie Spotkania Muzyczne, Festiwal Muzyki Oratoryjnej „Musica Sacromontana”, Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki w Opolu.
29 maja 2019 roku zespół, po trzech dekadach działalności jako Polska Orkiestra Radiowa, wrócił do swojej historycznej nazwy i obecnie funkcjonuje jako Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie. Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie jest obecnie jedynym zespołem artystycznym w strukturze narodowego nadawcy radiowego – Polskiego Radia S.A.
