Likwidacja barszczu Sosnowskiego na terenie Gminy Miasto Zakopane
18 grudnia 2021 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych, która wprowadziła rozwiązania służące stosowaniu rozporządzenia nr 1143/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych.
Inwazyjne gatunki obce m.in. barszcz Sosnowskiego, stanowią zagrożenie dla bioróżnorodności, dlatego konieczne jest podejmowanie działań przez szereg organów administracji publicznej w celu zminimalizowania tego zagrożenia. Ustawa nakłada także określone obowiązki na podmioty prywatne. Kto stwierdzi obecność tych gatunków w środowisku niezwłocznie zgłasza ten fakt gminie.
Wzór zgłoszenia o występowaniu barszczu Sosnowskiego jest dostępny tutaj:
Zgłoszenia można przekazać do gminy na piśmie albo w formie elektronicznej, np. na elektroniczną skrzynkę podawczą lub na adres poczty elektronicznej.
Urząd Miasta Zakopane, ul. Kościuszki 13, 34-500 Zakopane
– Wydział Ochrony Środowiska - pok. 224, tel. 18 20 20 412
rmarusarz@zakopane.eu
Następnie gmina przekazuje zgłoszenie organowi właściwemu do wprowadzenia tych danych do Centralnego Rejestru Danych o IGO.
Po wprowadzeniu danych do Centralnego Rejestru Danych o IGO, gmina informuje podmiot odpowiedzialny za przeprowadzenie działań zaradczych o stwierdzeniu obecności w środowisku IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski rozprzestrzenionego na szeroką skalę oraz o konieczności przeprowadzenia działań zaradczych. Jeżeli podmiot odpowiedzialny za przeprowadzenie działań zaradczych stwierdzi nieobecność w środowisku IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski w miejscu wskazanym w Centralnym Rejestrze Danych o IGO, informuje o tym RDOŚ.
Gmina Miasto Zakopane pozyskała z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie dotację w wysokości 24.234,00 na realizację zadania pn.”Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na terenie Gminy Miasto Zakopane w 2023 roku” w ramach Programu Priorytetowego ”Likwidacja barszczu Sosnowskiego na terenie województwa małopolskiego”.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie informuje, że uchwałą Zarządu z dnia 4.04.2024 r. została przyznana dotacja w wysokości 24.234,00 zł (słownie złotych: dwadzieścia cztery tysiące dwieście trzydzieści cztery 00/100), tj. do 70% kosztów kwalifikowanych zadania na realizację zadania pn.: „Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na terenie Gminy Miasto Zakopane w 2024 roku”.
BARSZCZ SOSNOWSKIEGO - ZWALCZANIE
Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Zakopane informuje, że na terenie miasta Zakopane
w ramach programu pn. „Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na terenie Gminy Miasto Zakopane” w ramach „Programu priorytetowego – likwidacja barszczu Sosnowskiego na terenie województwa małopolskiego” podobnie jak w ubiegłych latach złożyła wniosek do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Krakowie w celu pozyskania środków na zwalczanie roślin barszczu Sosnowskiego.
W stosunku do lat ubiegłych zlikwidowano stanowiska tych niebezpiecznych roślin zwiększając tym samym bioróżnorodność w miejscach jego występowania. Ograniczono równocześnie zagrożenie jakie stanowi ta inwazyjna roślina.
BARSZCZ SOSNOWSKIEGO
Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) to roślina zielna z rodziny selerowatych, pochodząca z rejonu Kaukazu, osiągająca do 3-4 m wysokości. Nazwa rośliny pochodzi od nazwiska rosyjskiego botanika, Dmitrija Iwanowicza Sosnowskiego. Od lat 50. do 70. XX w. był sprowadzany ze Związku Radzieckiego i wprowadzany do uprawy w różnych krajach bloku wschodniego jako roślina pastewna. Nie udało się osiągnąć zamierzonych celów, a roślina rozprzestrzeniła się po gruntach odległych od upraw. Według danych historycznych pierwsze okazy barszczu w Polsce odnotowano w 1958 r., kiedy Ogród Roślin Leczniczych Akademii Medycznej we Wrocławiu rozpoczął doświadczalną uprawę roślin .Ze względu na zawartość substancji toksycznych zrezygnowano w jego uprawy i obecnie w Polsce roślina ta jest objęta prawnym zakazem uprawy, rozmnażania i sprzedaży. Dzięki łatwości rozmnażania się barszcz Sosnowskiego stał się jednak niebezpiecznym chwastem, opanowującym znaczne tereny, zwłaszcza wzdłuż rzek i nasypów kolejowych, ale także ugory i ogrody, wypierającym naturalne, rodzime gatunki flory. Jest to agresywna roślina inwazyjna, niezwykle trudna do zwalczenia. Powoduje degradację środowiska przyrodniczego. W miejscach występowania rośnie zwykle masowo. Barszcz Sosnowskiego jest mrozoodporny. Gatunek ten może rosnąć także w cieniu. Kwitnie latem w okresie od czerwca do lipca/sierpnia. Około 90 proc. nasion uzyskuje zdolność kiełkowania. Jeden dojrzały osobnik jest w stanie rozpocząć nową inwazję.
|
Jak rozpoznać barszcz Sosnowskiego? |
|
Gdzie możesz spotkać barszcz Sosnowskiego?
- Przy drogach.
- Wzdłuż nasypów kolejowych.
- Wzdłuż rzek, potoków, jezior.
- Wzdłuż rowów i w dolinach rzecznych.
- Na obrzeżach łąk i pól uprawnych.
- W ogrodach, parkach i lasach, ale także w miastach, wśród zabudowy mieszkaniowych.
Barszcz Sosnowskiego objawy oparzenia
U ludzi bezpośrednie zetkniecie się z tą rośliną może wywoływać silne reakcje fototoksyczne, które mogą mieć charakter oparzeń II i III stopnia. Sok i olejki eteryczne barszczu Sosnowskiego zawierają furanokumaryny (psoraleny), czyli substancje fototoksyczne, uwrażliwiające skórę na działanie promieni słonecznych (UVA i UVB). Koncentracja tych związków w poszczególnych częściach rośliny może być różna w zależności m.in. od pory roku, warunków środowiskowych.
Jak wygląda oparzenie barszczem Sosnowskiego?
Objawy reakcji fotouczuleniowych zazwyczaj występują po około 15 minutach od kontaktu z rośliną (ale mogą pojawić się do 48 godzin po ekspozycji), a ich intensywność wzrasta gwałtownie w ciągu około 2 godzin od kontaktu. Zmiany pojawiają się głównie na twarzy, kończynach górnych i dolnych, w postaci zaczerwienienia skóry, bolesnych pęcherzy z surowiczym płynem, bólu, obrzęku. Stan zapalny utrzymuje się kilka dni, a zmiany skórne w postaci zaczerwienienia skóry, ciemnych plam lub blizn znacznie dłużej. Miejsca podrażnione zachowują wrażliwość na światło ultrafioletowe nawet przez kilka lat. W skrajnych przypadkach może dojść do rozległej martwicy skóry, wymagającej pilnego leczenia chirurgicznego.
Innymi objawami kontaktu z furanokumarynami są:
- nudności,
- bóle głowy,
- wymioty,
- podrażnienie dróg oddechowych,
- zapalenie spojówek.
Ponadto przypuszcza się, że związki toksyczne zawarte w barszczu Sosnowskiego mają właściwości mutagenne i kancerogenne. Toksyczność rośliny nasila się przy dużej wilgotności (trzeba szczególnie uważać, gdy jest się spoconym) i wysokiej temperaturze powietrza. W upalne dni olejki eteryczne mogą parować z powierzchni roślin i unosić się w powietrzu. W związku z tym istnieje ryzyko oparzenia nawet bez bezpośredniego kontaktu z barszczem Sosnowskiego. Silne działanie toksyczne barszczu wynika z niespotykanego u roślin z tej rodziny dużego stężenia związków toksycznych (prawie 4 proc. suchej masy nasion).Barszcz Sosnowskiego jest wyjątkowo groźny dla nieświadomych zagrożenia dzieci, alergików oraz osób z jasną karnacją. U alergików, w wyniku kontaktu z rośliną może dojść do groźnej dla zdrowia reakcji alergicznej, czyli wstrząsu anafilaktycznego.
Co zrobić w wypadku kontaktu skóry z barszczem Sosnowskiego?
- W przypadku bezpośredniego kontaktu jak najszybciej umyj skórę zimną wodą z mydłem, aby usunąć z jej powierzchni sok rośliny.
- Chroń skórę przed promieniami słonecznymi przez przynajmniej 48 godzin, nawet jeśli w tym czasie nie pojawiają się żadne objawy. Promieniowanie ultrafioletowe zwiększa stan zapalny i ryzyko powstania blizn.
- Jeżeli wystąpi reakcja zapalna, w celu złagodzenia symptomów można zastosować okłady z mokrych kompresów lub lodu, a doustnie dostępne bez recepty leki antyhistaminowe.
- Nie stosuj na skórę środków farmakologicznych bez konsultacji lekarskiej – nieprawidłowo dobrane preparaty mogą nasilić reakcje skórne.
- W przypadku pojawienia się objawów, np.: oparzeń, bąbli lub jakichkolwiek dolegliwości, na skutek bezpośredniego kontaktu z rośliną lub w efekcie przebywania w pobliżu tych roślin, niezwłocznie zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa.
- W razie nasilających się problemów z oddychaniem, niezwłocznie wezwij pogotowie ratunkowe
Barszcz Sosnowskiego środki ostrożności
- Nie zbliżaj się do podejrzanej rośliny, absolutnie nie zrywaj, nie dotykaj.
- Jeśli z konieczności musisz przebywać w pobliżu roślin, chroń skórę przed słońcem (stosuj okulary i kremy z filtrem, zakładaj odzież ochronną) oraz drogi oddechowe przed olejkami eterycznymi (używaj masek ochronnych).
- Chroń dzieci przed kontaktem pośrednim i bezpośrednim z rośliną.
- Zwróć uwagę, aby nie przenieść nasion (np. na odzieży, butach, oponach i karoserii samochodów) poza miejsce ich obecnego występowania.
Jeżeli podczas wakacyjnej wędrówki lub w pobliżu miejsca zamieszkania zauważysz rosnący barszcz Sosnowskiego, zgłoś to (zrób zdjęcie podejrzanym roślinom, zanotuj miejsce ich występowania) do właściwego urzędu gminy lub miasta albo pod całodobowy numer alarmowy straży miejskiej 986, lub na serwis@barszcz.edu.pl. Nie usuwaj roślin we własnym zakresie. Miejsce występowanie barszczu Sosnowskiego w Polsce możesz sprawdzić w ogólnodostępnej bazie online mapa.barszcz.edu.pl.
Barszcz Sosnowskiego ma białe baldaszkowate kwiatostany.
Liście barszczu Sosnowskiego mogą osiągać nawet 2 m długości.
