W dniach od 1 do 5 października 2018 roku w Zakopiańskich szkołach został przeprowadzony projekt „Niepełnosprawność – już wiem”. Była to już V edycja projektu.
Projekt przeznaczony był dla uczniów szkół publicznych i niepublicznych z klas III Szkół Podstawowych oraz klas III Gimnazjów z terenu Gminy Miasta Zakopane. W przyszłym roku szkolenia w ramach projektu odbędą się w klasach trzecich i ósmych Szkół Podstawowych. Będzie to również pierwszy rok, kiedy uczniowie klas ósmych będą uczestnikami, którzy pięć lat temu wzięli udział w pierwszej edycji projektu jako dzieci z klas trzecich.
Głównym założeniem projektu było przybliżenie dzieciom i młodzieży zagadnienia niepełnosprawności w szerokim ujęciu. Założenie to zostało zrealizowane poprzez przeprowadzenie we wszystkich klasach III SP oraz klasach III Gimnazjów szkoleń – warsztatów. Projekt realizowany był przez Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia Urzędu Miasta Zakopane, przy współpracy z zakopiańskimi szkołami. Prelegentami były doświadczone instruktorki, w tym jedna osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim.
Ogółem projektem zostało objętych ponad 350 uczniów z 22 klas. Projekt cieszył się uznaniem i aprobatą nauczycieli i dyrektorów szkół. Dzieci po ukończeniu projektu otrzymały pamiątkowe certyfikaty, smycze okolicznościowe oraz „Prawo jazdy Mr Blupa kategorii W – wózek inwalidzki”.
W trakcie szkoleń dzieci i młodzież uczestniczyli w wykładzie z pokazem slajdów omawiającym podstawowe informacje na temat różnych rodzajów niepełnosprawności. Następnie brały czynny udział w części praktycznej, podczas której mogły, pod nadzorem opiekunów spróbować jazdy na wózku i pokonywania przygotowanych przeszkód imitujących te spotykane przez osoby z niepełnosprawnością ruchową na co dzień. Młodzież z klas III Gimnazjum zapoznawała się również z podstawowymi zasadami asysty osobom poruszającym się na wózku.
Problem wykluczenia społecznego w dzisiejszych czasach dotyka wiele dziedzin życia.Jego powodem nie jest wyłącznie status materialny, poziom wykształcenia czy brak dostępu do Internetu. Jest nim również niepełnosprawność, przyczyną czego jest powszechny brak wiedzy na temat w/w zjawiska. Mimo coraz większej liczby materiałów i publikacji na temat różnego rodzaju niepełnosprawności, świadomość znacznej części społeczeństwa, dotycząca tej problematyki jest mała, a co za tym idzie niewystarczająca. Niepełnosprawność jest traktowana jako temat tabu. Z drugiej strony coraz większe włączanie się osób z niepełnosprawnościami do zwykłego, codziennego życia, na które składa się praca, rekreacja, życie towarzyskie, czy uczestniczenie w różnego rodzaju wydarzeniach społecznych i kulturalnych, powoduje coraz częstsze scieranie się świata osób zdrowych z “zaczarowanym” światem niepełnosprawnych. Spotkaniom takim często towarzyszy budowanie niepotrzebnego dystansu, zdenerwowanie, zakłopotanie czy nawet zniechęcenie. Uczestnicy takiej relacji nie wiedzą jak się zachować. Co wolno, a czego nie. Często niekorzystne wzorce, są głęboko zakorzenione. Powodują, że na pytanie dziecka: “Mamo, a czemu ten pan jest na wózku?”, pada odpowiedź: “Nie patrz się, synku!”, zamiast np. “Bo ten pan ma chore nóżki i musi jeździć na wózku. Uśmiechnij się do pana”. W XXI wieku, kiedy niepełnosprawność przestaje być tematem zakazanym i traci moc tabu, należy edukować społeczeństwo w zakresie włączania osób wykluczanych do codziennego życia. Również tych wykluczanych ze względu na niepełnosprawność. Najlepszym momentem do rozpoczęcia takiej edukacji jest wiek szkolny. Wtedy to młody człowiek chłonie wiedzę, na podstawie której w przyszłości zbuduje swój światopogląd.
Podstawowym założeniem projektu było zapoznanie dzieci i młodzieży z tematem niepełnosprawności. Wykształcenie w nich odruchów, które zamiast odcinania się od tematu, jego niezauważania, zagwarantują otwarte podejście i zrozumienie. Każdy z nas na drodze swojego życia spotyka się z osobami z niepełnosprawnościami. Doskonale wiemy, o ile łatwiej jest nam sprostać sytuacjom, na których temat mamy choćby podstawową wiedzę i które rozumiemy. Szeroka wiedza wcale nie jest niezbędna. Wystarczy podstawowy jej zakres, żeby w sytuacji, w której musimy lub chcemy stawić jej czoła, nie czuć się całkowicie obco i niekomfortowo. Takie obycie z tematem niepełnosprawności już w wieku szkolnym, w szkole podstawowej, a następnie jego wzmocnienie w gimnazjum, spowoduje, że młodzież wchodząca w życie dorosłe, będzie uzbrojona w podstawową wiedzę, która pozwoli jej w odpowiedniej sytuacji, nie czuć się bezbronnym. W miarę dorastania wiedza ta siłą rzeczy będzie uzupełniana i na jej podstawie będzie budować się faktyczna świadomość, dotycząca niepełnosprawności. Nie będąc tematem tabu stanie się ona czymś normalnym. Z czasem zaowocuje to również przekazywaniem pozytywnych wzorców kolejnym pokoleniom, a odpowiedź na pytanie dziecka będzie zawsze brzmiała: “Bo ten pan ma chore nóżki i musi jeździć na wózku. Uśmiechnij się do pana”.
