Rzeźba "Taniec góralski"
Rzeźba Henryka Burzca Taniec góralski została poddana renowacji i przeniesiona spod domu artysty na rondo Armii Krajowej przy dworcu kolejowym w Zakopanem.
INFORMACJE OGÓLNE
- Rzeźba plenerowa
- Autor: Henryk Burzec (1919-2005)
- Czas powstania: lata 80
- Materiał: Beton i konstrukcja zbrojeniowa, stalowa
- Technika wykonania: rzeźbienie z narzutu
- Wymiary: 580 cm, 340 cm, 320 cm
OPIS OBIEKTU I TECHNOLOGIA WYKONANIA
Wykonana w betonie na konstrukcji stalowej w technice narzutu rzeźba Henryka Burzca przedstawia kobietę i mężczyznę w tańcu. Artysta Henryk Burzec nawiązał w rzeźbie do jakże popularnego tańca góralskiego. Taniec jest nieodłączną częścią tradycyjnych ceremonii góralskich. Bywa zajęciem i wspólną pasją rodzin góralskich, zwłaszcza tych mocno związanych z tradycją. Taniec góralski, jest głównie demonstracją siły, sprawności
i żywotności męskiej, które są prezentowane partnerce. Zalicza się go do tańców dwuosobowych lub solowych. Kobieta odgrywa tu rolę drugoplanową, właściwie dekoracyjną. Jej ruchy i obroty są odpowiedzią albo na klaskanie, albo „cupkanie” górala. Scena rzeźbiarska, którą ujął Henryk Burzec przedstawia prawdopodobnie ostatnią z „obowiązkowych" figur podczas tańca góralskiego w parze. Tańczy się go przy nucie „zielonej", podczas której tancerze na moment obejmują się, tancerz sam „zwyrta" dziewczynę, a następnie przyklękając na jedno kolano kłania się kapeluszem, dziękując za taniec. Scena może również obrazować sytuację kiedy to w taniec pojedynczej pary włącza się inny tancerz, który wbiegając na środek izby ukłonem prosi o pozwolenie przetańczenia jednej figury z dziewczyną, uzyskawszy zgodę tańczy przez chwilę jako „przeręcac" (zastępca), a następnie znów kłaniając się dziękuje i powraca do grona obserwatorów. Niewątpliwie rzeźba „Taniec góralski” inspiracją nawiązuje do popularnego na Podhalu tańca. Rzeźba Henryka Burzca charakteryzuje się dynamiczną kompozycją figuralną, przedstawiając tańczącą parę. Postać tancerki uchwycona w pozycji odchylonej ku tyłowi ubrana jest w szeroką spódnicę mocno pofalowaną. Tancerka obie ręce oparte ma na biodrach. Postać tancerza, z pochyloną do przodu głową, przytrzymuje partnerkę w pasie. Lewa ręka tancerza z otwartą dłonią jest podniesiona. Postać górala ukazana jest z wysoko podniesioną do góry prawą nogą. Całość ustawiona została na wąskim cokole na planie kwadratu w miejscu nasłonecznionym na skarpie na tyłach autorskiej galerii Henryka Burzca. Dynamiki postaciom nadaje naturalne światło słoneczne zmienne o każdej porze dnia. Wyraźny podział rzeźby na dwie objęte ze sobą postacie sugeruje ekspresyjne ruchy tańczącej pary. Powyginane i zestawione ukośnie płaszczyzny materii rzeźbiarskiej nadają jej dynamizmu. Liczne otwory i ażury rzeźby „Taniec góralski” płynnie wprowadzają powietrze i światło, dzięki czemu przestrzeń wokół rzeźby staje się aktywna. Niezwykła lekkość tej ażurowej kompozycji powoduje iluzję wirowania góralskiej pary w tańcu. Modelunek brył jest miękki, organiczny a faktura rzeźby jest nieregularna, posiada wiele bruzd i załamań. Szczególnie suknia i gorset tancerki jest potraktowany przez artystę bardzo fakturowo posiada chropowatą strukturę. Natomiast w postaci tancerza bogata faktura materii rzeźbiarskiej objawia się na kurtce górala – cusze. Rzeźba jest niesymetryczna, posiada nieregularnie zarysowaną fakturę. Powierzchnia rzeźby jest ujęta przez artystę kontrastowo od rozedrganej faktury na sukni po gładką strukturę widoczną na spodniach tancerza. Dzięki tak zróżnicowanemu ukierunkowaniu faktury i formy obiekt zyskuje na przestrzenności i plastyczności. Taka chropowata, rozedrgana struktura materii powoduje, że rzeźba staje się bardziej dynamiczna i bogatsza w odbiorze. Jej surowa faktura i ostre gry światłocienia na jej powierzchni, dopełniają zamierzony przez artystę rodzaj ekspresji.
Tekst: Cezary Michno
Umowa konserwatorska została zawarta w dniu 23.05.2023r. z wykonawcą: Odnowa – Konserwacja Zabytków Agata Nowakowska-Wolak
Wartość umowy: 153 800,00 zł
Zakres prac objął:
- wykonanie niezbędnych prac renowacyjnych
- wykonanie prac przygotowawczych i zabezpieczających
- wykonanie fundamentu pod obiekt
- przeniesienie obiektu oraz postawienie w nowym miejscu
- wykonanie instalacji elektrycznej oświetlającej obiekt
- uzupełnienie i odtworzenie ziemi urodzajnej w miejscach zniszczonych na skutek prowadzonych robót
(APM)
