Zakopiańskie Zaduszki Literackie
„Zakopiańskie Zaduszki Literackie” to tytuł listopadowego „Wieczoru w Czerwonym Dworze”, który odbył się w Centrum Kultury Rodzimej przy ul. Kasprusie 27 w miniony poniedziałek. Podczas kameralnego spotkania, zorganizowanego przez Miasto Zakopane i Zakopiańskie Centrum Kultury, aktorzy Teatru im. Stanisława Ignacego Witkiewicza – Krzysztof Łakomik i Piotr Łakomik – przedstawili teksty nieżyjących autorów – Tomasza Gluzińskiego, Wojciecha Mroza, Adama Pacha, Jerzego Tawłowicza i Włodzimierza Wnuka, związanych swą twórczością i działalnością ze stolicą Tatr i Podhalem.
Listopadowy „Wieczór” w zabytkowej willi zakopiańskiej sprzyjał refleksji i zadumie. Stał się jednocześnie okazją do wyjątkowego spotkania z twórczością rodzimych autorów, zasłużonych w dziedzinie popularyzacji Zakopanego, Tatr i Podhala. W programie wieczoru znalazła się poezja, proza, a także publicystyka. Wyboru tekstów dokonała dr Małgorzata Wnuk – koordynator programowy Czerwonego Dworu. Jak podkreśliła, o wyborze prezentowanych tekstów zadecydowała obok wartości artystycznej przede wszystkim ich aktualność, na co zwróciła uwagę licznie zgromadzona publiczność. Idealnym komentarzem do współczesności okazały się m.in. teksty zmarłego w ubiegłym roku Wojciecha Mroza. Podszyte ironią i błyskotliwą obserwacją życia społecznego jeszcze długo stanowić będą o tym, co w kulturowym dziedzictwie Zakopanego i Podhala jest dziś najcenniejsze...
Przypominamy, że „Wieczory w Czerwonym Dworze” odbywają się w pierwszy poniedziałek każdego miesiąca. Spotkania mają na celu przypomnienie historii stolicy Tatr, a także znamienitych postaci zakopiańczyków i osób związanych z naszym miastem oraz Podhalem.
Biogramy autorów, których utwory usłyszeliśmy podczas wieczoru:
Tomasz Gluziński (1924-1986) – poeta, podczas II wojny światowej żołnierz AK, od 1950 r. związany z Zakopanem. Trenował najlepszych polskich narciarzy. Dzięki nartom poznał swoją przyszłą żonę, znakomitą alpejkę Zofię Wawrytko. Wspólnie prowadzili w Zakopanem niezwykły, otwarty dom, w którym bywała artystyczna śmietanka Polski, m.in. Henryk Mikołaj Górecki, Wojciech Kilar, Wisława Szymborska. Jego wiersze to refleksje o miejscu człowieka we współczesnym, odhumanizowanym świecie (m.in. tom wierszy „Przebieg wydarzeń” i wybór wierszy „Wielkie pastwisko”).
Wojciech Mróz (1957-2017) – poeta, prozaik, dziennikarz, współzałożyciel i pierwszy redaktor naczelny „Tygodnika Podhalańskiego”, zakopiański korespondent „Gazety Wyborczej”. Autor reportaży i filmów dokumentalnych z Podhala, Spisza i Orawy. Redaktor cyklicznego programu „Pod Tatrami” emitowanego w TVP Kraków. Autor dwóch tomików wierszy i publikacji książkowych (m.in. powieści „Drzewo sandałowe w ostatnich dniach XX wieku” oraz zbioru felietonów „Zakopane – miasto cudów”). W czerwcu 2017 uhonorowany nagrodą burmistrza Zakopanego za promowanie Zakopanego w mediach poprzez reportaże i filmy dokumentalne oraz cykl programów kulturalnych. Człowiek oddany naszemu miastu, góralom i góralszczyźnie.
Adam Pach (1907-1980) – poeta ludowy i gawędziarz, spokrewniony z rodem Sabały, pracował jako stolarz, ale był również rzeźbiarzem amatorem i aktorem amatorskich teatrów regionalnych w Zakopanem. Działacz społeczny i kulturalny, związany m.in. ze Związkiem Podhalan. Pisał gwarą góralską oraz językiem literackim. W jego dorobku znajdują się wiersze liryczne i satyryczne, pastorałki i kolędy, a także gawędy, które opublikował w zbiorach „Bajdy przy watrze” oraz „Drzewiej pod Giewontem”.
Jerzy Tawłowicz (1952-2012 ) – poeta, zajmował się również grafiką i fotografią, zawodowy przewodnik tatrzański (miał międzynarodowe uprawnienia przewodnika górskiego UIMLA). Debiutował w 1989 r. w kwartalniku „Podtatrze”. Był stałym współpracownikiem podhalańskiej redakcji „Dziennika Polskiego”, w którym publikował m.in. felietony. Członek kilku zakopiańskich amatorskich zespołów teatralnych (m.in. Teatru Przy Stoliku i Sceny ANTRAKT) oraz autor scenariuszy licznych teatrzyków poetyckich.
Włodzimierz Wnuk (1915-1992) – pisarz i publicysta, prawnuk brata Sabały. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych i aktywny uczestnik konspiracji w Warszawie. W swojej twórczości najczęściej zajmował się historią Podhala. Napisał 3 tomy esejów o wybitnych postaciach Zakopanego i Podhala. Tematyka tatrzańska i podhalańska znajduje się również w jego książkach opisujących życie emigracji polskiej w USA. Autor publikacji „Obrazki zakopiańskie”, będącej zbiorem szkiców z dziejów Zakopanego i Tatr. W jego dorobku znajdują się również m.in. „Gawędy skalnego Podhala”, „Ku Tatrom”, „Na góralską nutę”. W 1990 r. otrzymał za całokształt Literacką Nagrodę Zakopanego.
Tekst i zdjęcia: Cz. Dwór
(APM)
