Bartłomiej Obrochta

zwany Bartusiem, urodził się 15 sierpnia 1850 r. w Zakopanem. Tam też zmarł 1 maja 1926 r. Pochowano go na zakopiańskim Nowym Cmentarzu. Jest znany jako doskonały skrzypek i przewodnik tatrzański.

Bartuś Obrochta od najmłodszych lat uczył się gry na skrzypcach. Jednym z jego nauczycieli był słynny Jan Krzeptowski Sabała. Jako artysta wzbudzał zainteresowanie m.in. Ignacego Paderewskiego i Karola Szymanowskiego, dla którego muzyka Obrochty była inspiracją przy komponowaniu baletu Harnasie. Z zainteresowaniem słuchali go także Henryk Sienkiewicz, Stanisław Witkiewicz, Bolesław Prus.

Obrochta sam układał melodie na skrzypce, a także na całą kapelę. Był też twórcą muzyki, czyli góralskiej kapeli, do której należeli m.in. jego synowie, a potem także wnuk. W 1897 r. po raz pierwszy wyjechał ze swoją muzyką do Warszawy, gdzie grał podczas wystawy panoramy Tatr.

Bartuś Obrochta był także jednym z pierwszych przewodników tatrzańskich. W styczniu 1894 r. towarzysząc Janowi Grzegorzewskiemu, dokonał pierwszego zimowego przejścia przez Zawrat do Morskiego Oka. Był również towarzyszem wypraw Sabały, Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza, a także uczestniczył w wycieczkach Tytusa Chałubińskiego. Podobno to właśnie podczas jednej z nich ustalono układ tańca zbójnickiego. Obrochta zmarł ze skrzypcami w rękach na Drodze pod Reglami.

W Tatrach został upamiętniony dwiema nazwami. Są to Bartkowa Turnia i Bartkowa Przełączka. Od 1965 r. w Zakopanem istnieje Zespół Regionalny im. Bartusia Obrochty.

Opracowanie: Agnieszka Jurczyńska-Kłosok na podstawie:

W. Grzybek Obrochta Bartłomiej (Bartuś) [w:] Polski słownik biograficzny, pod red. E. Rostworowskiego, t. XXIII/1, z. 98, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1978, s. 463–464.
L. Długołęcka, M. Pinkwart Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1994, s. 215–217.
Z. Radwańska-Paryska, W. H. Paryski Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 2004, s. 832.

Utwory, których fragmenty można wysłuchać w ławce:

Sabałowa,

Ozwodna. Ej góry, moje góry

Drobny po śtyry

Nagrania Juliusza Zborowskiego zapisane na wałkach fonograficznych Edisona w latach 1913 – 1914 w Nowym Targu. Zawarte na płycie „Rozpoczął tedy fonograf zbieranie melodii podhalańskich” Wydawca Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem i Instytut Sztuki PAN w Warszawie

Tekst czyta Andrzej Bienias – Aktor Teatru im. St. I. Witkiewicza

Nagranie: Natalia Sosna

Nagrania ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego

Projekt ławki: artysta rzeźbiarz Marek Szala

Projekt zrealizowany w ramach programu: „Popularyzacja zakopiańskiego dziedzictwa kulturowego” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Działanie 6.1.3 Rozwój instytucji kultury oraz udostępnianie dziedzictwa kulturowego”.

Wykonano na zlecenie Burmistrza Miasta Zakopane.

English version

Zdjęcie z Archiwum Muzeum Tatrzańskiego

*Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Działanie 6.1.3 Rozwój instytucji kultury oraz udostępnianie dziedzictwa kulturowego”.