Kuźnice to dzielnica Zakopanego położona u podnóża Tatr, na wys. ok. 1000 m n.p.m. Obecnie jest to centrum ruchu turystycznego (początek popularnych szlaków oraz dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch). Historia Kuźnic rozpoczęła się w XVIII w., kiedy w zboczach Doliny Jaworzynki odkryto rudy żelaza.
Spacer zaczynamy przy Rondzie Jana Pawła II. Kierujemy się na południe, w górę, aleją Przewodników Tatrzańskich. Droga wysadzana jest drzewami, w tym ponad 150-letnimi jesionami, jaworami i modrzewiami stanowiącymi pomniki przyrody.
Księżówka
Ok. 10 minut od rozpoczęcia spaceru po prawej strony mijamy Księżówkę - Dom Rekolekcyjny Konferencji Episkopatu Polski (al. Przewodników Tatrzańskich 2). Najstarsza, drewniana część budynku została wybudowana ok. 1875 r. Na początku XX w. właścicielem budynku zwanego wówczas Adasiówką był Bronisław Chwistek. Wówczas bywali tutaj jego syn Leon, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Bronisław Malinowski, Janusz Chmielowski. W Księżówce gościło wielu polskich kapłanów, m.in. kardynałowie Adam Sapieha, Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła. Jan Paweł II mieszkał tu podczas wizyty w Zakopanem w czerwcu 1997 r. Do dziś jego pokój pozostał niezmieniony.
Nosal
Po kilku kolejnych minutach po lewej stronie widać charakterystyczne wapienno-dolomitowe zerwy Nosala (1206 m n.p.m.). Niedaleko stąd, po drugiej stronie potoku Bystra znajduje się początek zielonego szlaku na szczyt. Krótki i łatwy, choć stromy szlak wyprowadzający na wierzchołek, z którego roztacza się ciekawa panorama na część Tatr oraz leżące poniżej Kuźnice. W rejonie szczytu można obserwować reliktowe laski sosnowe. Ze szczytu możemy zejść do Przełęczy Nosalowej i do Kuźnic.
Szlak na szczyt od Bulwarów Słowackiego: odległość ok. 1 km, przewyższenie: 246 m, czas: ok. 45 min, do Kuźnic – ok. 1 godz. 15 min
Pomnik „Prometeusz rozstrzelany”
Ok. 25 minut od rozpoczęcia spaceru, po prawej stronie, widać charakterystyczny pomnik autorstwa Władysława Hasiora. Został tu postawiony w 1964 r. dla upamiętnienia 20 Polaków rozstrzelanych przez Niemców w tym miejscu 30 maja 1944 r.
Aleja Przewodników Tatrzańskich biegnie dalej prosto, obok pierwszego zakopiańskiego wodociągu (po prawej stronie) aż do dolnej stacji kolei linowej. My jednak na przejściu dla pieszych przechodzimy na lewą stronę jezdni i wchodzimy w parkową drogę wyłożoną kamieniem, wiodącą do zespołu dworsko-parkowego w Kuźnicach.
Zespół dworsko-parkowy Kuźnice
Kuźnice, tel. +48 18 20 232 00
Spichlerz i Wozownia
Wkraczamy w klimat bynajmniej nie tatrzańskich lasów, ale dworskich parków. Przystrzyżone trawniki, bijąca fontanna, dworskie zabudowania - to pamiątki majątku węgierskiej rodziny Homolacsów – właścicieli Kuźnic w latach 1807 - 1870. W XVIII i XIX w. w Kuźnicach działał ośrodek hutniczy, jeden z największych w środkowej Europie. W miejscu, z którego dziś na Kasprowy rusza wagonik kolei linowej, stał wielki piec hutniczy. Huta była ośrodkiem zatrudnienia dla wielu ceprów – choć obecnie to określenie rozumiane jest pejoratywnie, dawniej oznaczało po prostu robotników przybywających do Zakopanego za chlebem. W 1889 r. dobra kuźnickie zakupił na licytacji Władysław hrabia Zamoyski.
Po lewej stronie w głębi zespołu dworko-parkowego wzrok przyciąga duży budynek. To siedziba dyrekcji Tatrzańskiego Parku Narodowego (Kuźnice 1). W latach 1891 – 1939 mieściła się tu Szkoła Pracy Domowej Kobiet założona przez generałową Jadwigę Zamoyską, matkę Władysława. Miejsce, w którym stał dwór, znajduje się pośrodku trawnika poniżej fontanny. Możliwość zwiedzenia Spichlerza i Wozowni, w której mieści się wystawa fauny Antoniego Kocyana. Naprzeciwko Wozowni często można oglądać plenerowe wystawy.
Dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch
Wybudowana w 1935/36 r. w rekordowo krótkim czasie, bo w ciągu zaledwie 7 miesięcy była inwestycją, dzięki której w okresie międzywojennym Zakopane stało się jednym z najbardziej popularnych narciarskich kurortów w Europie, a Kasprowy Wierch zyskał miano „świętej góry narciarzy”. Zmodernizowana w 2007 r., wywozi latem 180 osób na godzinę, zimą – 360. Zmiana przepustowości z zimowej na letnią – ograniczoną o połowę, podyktowana jest względami ochrony przyrody. Inicjatorem budowy był Aleksander Bobkowski, w latach międzywojennych wiceminister transportu, popularyzator narciarstwa zjazdowego. W uroczystości otwarcia wziął udział ówczesny prezydent RP Ignacy Mościcki. Na Myślenickich Turniach znajduje się stacja pośrednia. Stacja górna kolei znajduje się pod wierzchołkiem Kasprowego Wierchu.
Kuźnice to także początek kilku popularnych szlaków turystycznych, m.in. na Giewont, Kasprowy Wierch, Halę Gąsienicową. Proponujemy krótki spacer niebieskim szlakiem do klasztoru Albertynek i pustelni Brata Alberta. Podejście zajmie nam ok. 15 minut.
Klasztor Albertynek oraz pustelnia brata Alberta
msze święte, możliwość zwiedzania
Pustelnia wzniesiona została w 1901 r., klasztor - w 1902 r., prawdopodobnie według szkiców Stanisława Witkiewicza, który przyjaźnił się z bratem Albertem (Adamem Chmielowskim). Stąd w prawo odchodzi żółty szlak do Klasztoru Albertynów położonego na Śpiącej Górze (od klasztoru Albertynek ok. 30 minut).
Dobra
Legenda
