Spacer rozpoczynamy przy rondzie dra Andrzeja Chramca. Wędrujemy do góry przez ulice Chramcówki, Jagiellońską i dra Tytusa Chałubińskiego do ronda Jana Pawła II.
Chramcówki - ulica wzięła swoją nazwę od nazwiska góralskiego rodu. Jego najbardziej znanym przedstawicielem był dr Andrzej Chramiec (1859-1939) – pierwszy góral, który ukończył studia, a który wybudował w Zakopanem zakład wodoleczniczy. Pełnił m.in. funkcję pierwszego w Zakopanem lekarza klimatycznego, wydał zarządzenie o obowiązkowej budowie kominów w kurnych chatach góralskich. Pod koniec XIX i na początku XX w. zakład dra Chramca był ważnym ośrodkiem życia kulturalnego i towarzyskiego w Zakopanem. Obecnie mieści się tu siedziba starostwa powiatowego w Zakopanem i Teatr im. St. I. Witkiewicza.. Aby wejść na teren dawnego zakładu wodoleczniczego, należy skręcić w lewo z ul. Chramcówki obok kościoła Miłosierdzia Bożego.
Ciekawostka
W Zakładzie Wodoleczniczym dra Andrzeja Chramca mieszkał przez pewien czas m.in. poeta Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Cieszył się sławą, popularnością oraz niebywałym wręcz powodzeniem u kobiet. Panie, zauroczone przystojnym autorem erotyku „Lubię kiedy kobieta” oraz zbioru opowiadań pisanych góralską gwarą „Na Skalnym Podhalu”, w hotelu dra Chramca wystawały na czatach w pobliżu pokoju poety, by sprawdzić, która z przedstawicielek płci pięknej odwiedza go w jego apartamentach, lub czy Tetmajer zejdzie na śniadanie.
Teatr Witkacego, ul. Chramcówki 15
Działalność rozpoczął w roku 1985. Natchnieniem i punktem odniesienia dla aktorów, reżyserów oraz dyrekcji Teatru jest postać i twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza – Witkacego; malarza, portrecisty, fotografika, dramaturga, powieściopisarza, filozofa, teoretyka i krytyka sztuki; twórcy teorii Czystej Formy. Witkacy nieodłącznie związany jest z Zakopanem. Jego ojcem był Stanisław Witkiewicz – twórca stylu zakopiańskiego w architekturze; rodzicami chrzestnymi natomiast aktorka Helena Modrzejewska oraz słynny góral Jan Krzeptowski Sabała.
Ulicą Chramcówki wędrujemy dalej do ronda Armii Krajowej, przy którym mieści się dworzec kolejowy. Kontynuujemy spacer do góry ulicą Jagiellońską powyżej ronda. Po przejściu ok. 400 metrów ulicą Jagiellońską, skręcamy w prawo. Wzrok przyciąga piękna i okazała drewniana willa Konstantynówka z 1900 r., zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza (obecnie mieści się tu restauracja). Za willą znajduje się Galeria Władysława Hasiora.
Galeria Władysława Hasiora, ul. Jagiellońska 18 B
Filia Muzeum Tatrzańskiego, tel. +48 18 20 668 71
Autorska galeria prac artysty urodzonego w 1928 r. w Nowym Sączu, związanego od lat młodości z Zakopanem (tu w 1952 r. ukończył naukę w Państwowym Liceum Technik Plastycznych). Jest autorem oryginalnych pomników i rzeźb plenerowych. W instalacjach Hasiora ważną rolę odgrywają ogień, woda, dźwięk. Warto wymienić chociażby słynne i kontrowersyjne „Organy” stojące przy drodze Nowy Targ – Nowy Sącz przy przełęczy Snozka, czy „Płomienne ptaki” w Koszalinie. Galeria powstała w dawnej leżakowni sanatorium „Warszawianka”, wybudowanej w roku 1935. Dzięki adaptacji powstały wielopoziomowe wnętrza, spełniające funkcję sal wystawowych, często sali koncertowej oraz mieszkania i pracowni artysty. Działalność galerii zainaugurowano w lutym 1985 roku. Odbywają się tu również projekcje filmów i spotkania autorskie.
Wędrując dalej ulicą Jagiellońską po lewej stronie wzrok przyciąga duża bryła Aquaparku wbudowanego w stok Antałówki. Skręcamy główną drogą w prawo i rozpoczynamy spacer ulicą Chałubińskiego. Po lewej stronie mijamy 2 bliźniacze wille w stylu tyrolskim wybudowane w 1894 r. oraz willę Rialto zaprojektowaną przez Stanisława Witkiewicza i wybudowaną w latach 1897 - 1898. Nieco wyżej, również po lewej stronie, znajduje się pensjonat Palace. Wybudowany został w 1930 r. Bywał tu m.in. wybitny pianista Artur Rubinstein. W czasie II wojny światowej mieściła się tu placówka Gestapo. Wielu mieszkańców Podhala było tutaj przetrzymywanych, torturowanych i mordowanych. Nie wiadomo, ile dokładnie ofiar zostało tutaj zamęczonych. Miejsce to nazywane jest do dziś Katownią Podhala. Z inicjatywy śp. dra Wincentego Galicy, więźnia Palace, kuriera tatrzańskiego i patrioty, utworzono tu izbę pamięci.
Ciekawostka
Historia więziennego napisu na ścianie w Palace
18-letnia Helena Błażusiak ze Szczawnicy więziona w Palace wyryła na ścianie napis: „O mamo, nie płacz, nie. Niebios przeczysta królowo Ty zawsze wspieraj mnie”. Słowa te wiele lat później stały się inspiracją dla wybitnego kompozytora Henryka Mikołaja Góreckiego, który zawarł je w „Pieśniach Żałosnych” - utworze o światowej sławie.
U zbiegu ul. Chałubińskiego i Zamoyskiego po prawej stronie stoi Pomnik dra Chałubińskiego. Ostatnim przystankiem na naszej drodze jest Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego, ul. Chałubińskiego 42a A
tel. +48 18 20 233 12
Interaktywne wnętrze Centrum Edukacji Przyrodniczej pozwala poznać świat Tatr od różnych stron. Filmy w 3D, największa dostępna makieta Tatr, sala odkryć wyposażona w multimedia oraz gry edukacyjne, wystawa "Rok w Tatrach” - to tylko niektóre z atrakcji tego wyjątkowego miejsca, atrakcyjnego zarówno dla najmłodszych jak i dorosłych miłośników Tatr.
Umiarkowana
Legenda
