Krupówki to reprezentacyjna ulica Zakopanego. Deptak o długości ok. 1 km, wypełniony w sezonie po brzegi turystami, stanowi dobre miejsce do spaceru i poznania centrum miasta. Nazwa pochodzi od polany Krupówki należącej niegdyś do rodziny Krupów. Pierwotna wiejska drewniana zabudowa pod koniec XIX w. stopniowo zaczęła ulegać murowanym kamienicom.
Wycieczkę zaczynamy na dole ulicy Krupówki, na skrzyżowaniu z ulicą Kościeliską.
Sanktuarium Najświętszej Rodziny, ul. Krupówki 1 A
Kamienny kościół pochodzi z końca wieku XIX. Budowę rozpoczął ks. Józef Stolarczyk, pierwszy proboszcz Zakopanego w 1877 r., a dokończył ks. Kazimierz Kaszelewski, który po ks. Stolarczyku objął zakopiańską parafię. Konsekrowany został w 1899 r. i po drewnianym kościółku stojącym przy ul. Kościeliskiej przejął funkcję kościoła parafialnego.
Budowla neoromańska, wpływy klasycznego stylu zakopiańskiego oraz tzw. sposobu zakopiańskiego Edgara Kovátsa, pseudobaroku i art déco początku XX wieku (M. Pinkwart, L. Długołęcka Pinkwart). Wewnątrz podziwiać można wiele elementów zaprojektowanych przez Stanisława Witkiewicza, m.in. ołtarz w bocznej kaplicy Matki Boskiej Różańcowej w lewej nawie, boczną kaplicę Św. Jana Chrzciciela, drzwi wejściowe do kościoła.
Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego, ul. Krupówki 10
tel. +48 18 20 152 05
Znajduje się w centralnej części Krupówek, nieco w głębi, po prawej stronie. To zabytek architektury murowanej, w stylu zakopiańskim, zbudowany w latach 1913 - 1922 według wspólnych planów Stanisława Witkiewicza (elewacja) i Franciszka Mączyńskiego (projekt techniczny). Znajdują się tu wystawy stałe: historyczna, etnograficzna i przyrodnicza.
Nieopodal Muzeum znajdują się dwa ważne budynki: Dworzec Tatrzański (ul. Krupówki 12) oraz Zespół Szkół Budowlanych im. Władysława Matlakowskiego – słynna zakopiańska „budowlanka”.
Kontynuujemy spacer. Po lewej stronie, na skrzyżowaniu Krupówek z uliczką Weteranów Wojny znajduje się Miejska Galeria Sztuki im. Władysława hrabiego Zamoyskiego.
Miejska Galeria Sztuki im. Władysława hrabiego Zamoyskiego, ul. Krupówki 41
tel./fax +48 18 20 127 92
Należy do najstarszych galerii w Polsce. Jej powstanie związane jest z działalnością tzw. Bazaru Polskiego. W lipcu 1911 r. otwarta została tu wystawa grafiki. Miała ona charakter konkursu, a jej organizatorem był łódzki przemysłowiec i mecenas sztuki Henryk Grohman, współtwórca działającego od trzech lat Stowarzyszenia „Sztuka Podhalańska”. Sala nad Bazarem Polskim wzniesionym staraniem założonej przez Władysława hr. Zamoyskiego Fundacji Kórnickiej szybko stała się centrum artystycznym. Tutaj swoje prace pokazywali m.in. Władysław Skoczylas, Wojciech Brzega, Eugeniusz Skotnicki, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Teodor Axentowicz, Xawery Dunikowski, Julian Fałat, Rafał Malczewski, bracia Pronaszkowie, August Zamoyski. Tutaj działał słynny Teatr Formistyczny Witkacego.
Galeria prezentuje przede wszystkim współczesną sztukę polską. Odbywają się spotkania autorskie, pokazy filmów o sztuce, wieczory poezji, koncerty kameralne. Galeria organizuje również targi sztuki współczesnej.
Idziemy w górę Krupówek, mijamy pomnik Władysława hrabiego Zamoyskiego. Wkraczamy na ulicę Zamoyskiego. 1,6 km od początku spaceru, po lewej stronie w głębi, dostrzec można piękną i okazałą drewnianą willę wybudowaną w stylu zakopiańskim, to Oksza.
Galeria Sztuki XX wieku w willi Oksza, ul. Zamoyskiego 25
Filia Muzeum Tatrzańskiego
tel. +48 692 029 817
Jest trzecim dziełem Stanisława Witkiewicza i jednym z przykładów stylu zakopiańskiego w architekturze. Projekt willi powstał w latach 1894–1895 dla Bronisławy i Wincentego Korwin-Kossakowskich. Budynek wznosili góralscy cieśle pod kierunkiem Wojciecha Roja i Jana Obrochty w latach 1895–1896. W pierwszej połowie 2011 r., w otwartej po renowacji Willi urządzono pierwszą wystawę zatytułowaną „Zakopane – pępek świata. Sztuka pod Giewontem w latach 1880-1939”. Obecnie można tu zwiedzać wyjątkową ekspozycję prac artystów, których życiorysy i twórczość splecione były z Zakopanem i Tatrami. Obrazy Rafała Malczewskiego, Wandy Gentil Tippenhauer, czy Zofii Stryjeńskiej to tylko kilka przykładów wyeksponowanych w Okszy dzieł. Osobny pokój zajmują portrety autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza - Witkacego. Dobór dzieł i nazwiska artystów uświadamiają nam o faktycznym centrum Zakopanego na kulturalnej mapie Polski w okresie 20-lecia międzywojennego. Wnętrze Willi również stanowi piękny przykład stylu zakopiańskiego. Warto zwrócić uwagę m.in. na zdobione bogato drzwi oraz sosręby. Na piętrze zwiedzać można ekspozycje czasowe.
Kontynuując spacer ulicą Zamoyskiego, mijamy nowoczesny kościół Św. Krzyża, który jest siedzibą parafii tatrzańskiej. Kościół został wybudowany w latach 1983-1991 według projektu arch. prof. Witolda Cęckiewicza, który także jest projektantem wnętrza świątyni. Duchowym patronem kościoła jest Św. Brat Albert. To właśnie stąd wyruszają coroczne pielgrzymki do Krzyża na Giewoncie.
Las Chałubińskich, pomnik dra T. Chałubińskiego
Spacer kończymy u zbiegu ulic Zamoyskiego i Chałubińskiego. W widłach obu dróg znajduje się las należący do rodziny Chałubińskich oraz pomnik dra Tytusa Chałubińskiego. Odsłonięty został w roku 1903. Powstał według projektu Stanisława Witkiewicza, a popiersie Chałubińskiego i figurę Sabały wyrzeźbił Jan Nalborczyk. Dr Tytus Chałubiński, pochodzący z Radomia, zwany jest „odkrywcą Zakopanego”. Jan Krzeptowski Sabała – przewodnik, myśliwy, gawędziarz i muzykant, prowadził w Tatry wybitnych artystów XIX w. i przyjaźnił się z nimi.
Dobra
Legenda
