To najstarsza ulica Zakopanego, zwana zakopiańską starówką z zabytkową drewnianą zabudową. Dawniej ta część Zakopanego nosiła nazwę Nawsie. Najstarsze domy pochodzą z XIX w.
Spacer zaczynamy przy Starym Kościółku, a kończymy przy Muzeum Stylu Zakopiańskiego (chałupa Gąsieniców-Sobczaków)
Stary Kościół, kaplica Gąsieniców, cmentarz na Pęksowym Brzyzku
Kościół i cmentarz są udostępnione do zwiedzania z wyjątkiem godzin odprawiania mszy świętych.
Drewniany kościółek pw. Matki Boskiej Częstochowskiej wybudowany został w roku 1847. Stanowi przykład tradycyjnej ludowej architektury. Środki na budowę przekazała hrabina Klementyna Homolacsowa, dlatego też początkowo patronem kościoła był Św. Klemens. Pierwszym proboszczem zakopiańskiej parafii był charyzmatyczny ks. Józef Stolarczyk. Trzy ołtarze - główny i dwa boczne - wykonał w połowie XIX w. rzeźbiarz podhalański, utalentowany Wojciech Kułach-Wawrzyńcok, zwany Leonardem da Vinci z Gliczarowa. Przy kościele znajduje się zabytkowa kaplica Gąsieniców z początku XIX w. – najstarszy sakralny obiekt w Zakopanem, i stary cmentarz na Pęksowym Brzyzku. To jedna z najważniejszych nekropolii w Polsce. Koniec XIX w. i początek XX w. to dla Zakopanego czas niezwykły, gdy „mieścina pod Giewontem” stawała się „pępkiem świata”. Odwiedzana była przez elitę kulturalną Polski pozostającej wówczas pod zaborami. Zakopane było dla artystów nie tylko wakacyjnym przystankiem, ale miejscem wybranym, w którym mieszkali, tworzyli, odkrywali Tatry. Wielu jej przedstawicieli spoczywa właśnie tutaj, m.in. Kazimierz Przerwa–Tetmajer, Kornel Makuszyński, Władysław Orkan, Stanisław Witkiewicz, Władysław Hasior. Na cmentarnym murze widnieją nazwiska kurierów tatrzańskich. Wiele grobów należy również do zasłużonych góralskich rodów, przewodników tatrzańskich i ratowników Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Charakterystyczne drewniane i kamienne nagrobki nadają miejscu wyjątkowego klimatu. Kościół i cmentarz są udostępnione dla zwiedzających.
Idąc dalej ulicą Kościeliską przechodzimy obok dużego drewnianego domu (po prawej stronie ulicy). To restauracja u Wnuka, jeden z najstarszych budynków w Zakopanem, pochodzący z drugiej połowy XIX w. Za kilka minut po prawej stronie, w głębi, dostrzeżemy willę Koliba – jeden z najpiękniejszych przykładów stylu zakopiańskiego w architekturze.
Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w willi Koliba Filia Muzeum Tatrzańskiego
ul. Kościeliska 18
tel. +48 18 20 136 02
Willa Koliba - pierwsza willa w stylu zakopiańskim wybudowana według projektu Stanisława Witkiewicza, dla ziemianina Zygmunta Gnatowskiego. Nazwa Koliba odnosi się do góralskiego wyrazu koleba oznaczającego tradycyjny pasterski szałas. Jej wnętrze było również stylowo wyposażone w meble i sprzęty, a także specjalnie zaprojektowane piece kaflowe, karnisze, zasłony, a nawet drobne przedmioty kowalskie, jak klamki i wykładki zamków.
Wędrując dalej ulicą Kościeliską po lewej stronie widzimy murowany charakterystyczny budynek. To słynny na całą Polskę Zespół Szkół Plastycznych im. Antoniego Kenara.
Spacerując ulicą Kościeliską warto zwrócić uwagę na jej największą wartość: drewniane góralskie domy. Niektóre pochodzą z połowy XIX w. i mają charakter zabytkowy.
Ciekawostka
Co rok późnym latem na najstarszej zakopiańskiej ulicy odbywa się Święto ulicy Kościeliskiej. W programie przejazd bryczkami oraz liczne konkursy, w których startują gaździny i gazdowie, m.in. konkurs na najlepsze ciasto, na najlepszą nalewkę, na najlepiej ubraną gaździnę „Przezieracka skrzyni”, na „hrubego gazdę” ulicy Kościeliskiej oraz na śpiew pasterski solowy i grupowy.
Muzeum Stylu Zakopiańskiego – Inspiracje im. Marii i Bronisława Dembowskich Filia Muzeum Tatrzańskiego
ul. Droga do Rojów 6
tel. +48 18 20 002 39
Przy odejściu od ulicy Kościeliskiej niewielkiej bocznej Drogi do Rojów, po prawej stronie, stoi drewniana tradycyjna chałupa. Najstarsza jej część została wybudowana około roku 1830. Kiedyś należała do góralskiej rodziny Gąsieniców Sobczaków. To jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa ludowego w Zakopanem. Wewnątrz zachowany jest tradycyjny podział na czarną i białą izbę wraz z wyposażeniem pochodzącym z dawnych góralskich chałup. Obiekt stanowi filię Muzeum Tatrzańskiego i jest udostępniony dla zwiedzających.
Umiarkowana
Legenda
