Dolina Kościeliska

Dolina Kościeliska ma licznych wielbicieli. Bywa uważana za jedną z najpiękniejszych tatrzańskich dolin, bogatą w atrakcje przyrodnicze oraz pamiątki historyczne. Wędrówka tą doliną nie nastręcza żadnych trudności w warunkach zimowych. Należy zaopatrzyć się jednak w dobre obuwie i latarkę ze względu na krótki dzień. Dojście do schroniska może stanowić doskonałą propozycję dla turystów na nartach biegowych. Przed laty była jednym z ulubionych przez narciarzy miejsc, dla których bazą było otwarte w 1909 r., a dziś już nieistniejące, schronisko na Hali Pysznej.

Wycieczkę rozpoczynamy w Kirach. Na jednym z licznych w tym rejonie płatnych parkingów można zostawić samochód czy autokar. Kiry mają też doskonałe połączenie komunikacyjne z Zakopanem oraz pobliskimi miejscowościami, m. in. Witowem, Chochołowem, Czarnym Dunajcem. U wylotu doliny znajduje się też wiele restauracji oraz pensjonatów, a także tablice informacyjno-edukacyjne Tatrzańskiego Parku Narodowego. Turyści mają ponadto możliwość skorzystania z usług fiakrów, którzy za opłatą oferują przewóz saniami od wylotu doliny aż do Polany Pisanej.

Za wejście do Doliny Kościeliskiej (leżącej w granicach TPN-u) obowiązuje opłata, którą uiszcza się na miejscu. Wędrówka w stronę Schroniska PTTK im. Walerego Goetla na Hali Ornak początkowo wiedzie wzdłuż Kościeliskiego Potoku. Po przejściu przez Niżnią Kościeliską Bramę zwaną Bramą Kantaka wkraczamy na rozległą polanę – Wyżnią Kirę Miętusią. Kierując się w stronę kolejnej z polan, Cudakowej, mijamy nieczynną zimą bacówkę, a za chwilę odejście szlaków na Przysłop Miętusi (czarny – fragment Ścieżki nad Reglami) i Czerwone Wierchy (czerwony). Przez niedługi czas dnem doliny wiodą wspólnie dwa szlaki (zielony i czarny), ale jeszcze przed Kapliczką Zbójnicką czarny szlak odbija w prawo, w stronę Kominiarskiego Przysłopu, Doliny Lejowej i Doliny Chochołowskiej.

My natomiast docieramy do Starych Kościelisk. Dawniej było to miejsce tętniące życiem. Znajdowały się tu bowiem budynki związane z przemysłem górniczo-hutniczym i karczma, a także gospoda hr. Władysława Zamoyskiego. Dziś po tych zabudowaniach nie ma śladu, a w miejscu, gdzie niegdyś stała huta, po prawej stronie szlaku, znajduje się tablica pamiątkowa. Po obfitych opadach śniegu może być ledwo widoczna. Na południowym krańcu Starych Kościelisk znajduje się rozejście szlaków: czarny poprowadzi do Jaskini Mroźnej (zimą jaskinia jest zamknięta), a niebieski, wyznakowany w 1892 r. przez Mieczysława Karłowicza (taternika, fotografa i kompozytora), na Polanę Stoły. Tuż za odbiciem szlaku na Stoły, przechodzimy przez Pośrednią Bramę Kościeliską (tzw. Bramę Kraszewskiego), a wkrótce mijamy miejsce, do którego prowadzi szlak zejściowy z Jaskini Mroźnej. W kilkanaście minut docieramy do Polany Pisanej. Tutaj oprócz drewnianych ław i stołów (przy dużym opadzie często przysypanych), znajduje się także końcowy przystanek konnych zaprzęgów. Rejon Polany Pisanej ze względu na walory widokowe jest też popularnym miejscem wykonywania pamiątkowych zdjęć. Wrażenie wywołują widoczne tu i ówdzie wapienne skały oraz wznoszący się nad polaną masywny Kominiarski Wierch. Tuż za polaną, po przejściu drewnianego mostku, mijamy wejście do Wąwozu Kraków zakończonego jaskinią zwaną Smoczą Jamą. W głąb wąwozu prowadzi szlak żółty, jednak zimą przejście przez jaskinię, do której prowadzi drabina i szlak wyposażony w łańcuchy jest niebezpieczne. Wędrując dalej dnem Doliny Kościeliskiej, mijamy wylot Jaskini Wodnej pod Pisaną, zejście z Jaskini Mylnej, a także, tuż za Wyżnią Kościeliską Bramą (Bramą Raptawicką), odejście szlaku prowadzącego do jaskiń: Raptawickiej, Obłazkowej i wspomnianej już Mylnej. Również te jaskinie ze względu na strome podejście nie są polecane do zwiedzania zimą.

Od tego miejsca dolina łagodnie się rozszerza, co świadczy o tym, że wkraczamy w teren przeobrażony przez lodowiec. Niebawem po prawej stronie, w lesie, na wzniesieniu widoczny będzie Krzyż Wincentego Pola, a tuż za nim wylot Doliny Smytniej (przy dużych opadach śniegu narażony na zejścia lawin!). Po 10–15 minutach docieramy do rozejścia szlaków. Swój początek ma w tym miejscu szlak czarny, którym w ok. 30 min można dojść do Smreczyńskiego Stawu. Jest to ładny i zimą pozbawiony trudności szlak, dzięki któremu możemy dotrzeć w jeden z bardziej malowniczych rejonów w Tatrach.

Szlak zielony, którym do tej pory wędrowaliśmy, odbija w lewo, prowadząc przez Dolinę Tomanową na Chudą Przełączkę (Czerwone Wierchy). Zimą ten fragment jest jednak zamknięty. Chcąc dojść do Schroniska PTTK na Hali Ornak, gdzie można odpocząć, ogrzać się i pożywić, powinniśmy pójść prosto. Idąc za znakami żółtymi, w parę chwil znajdziemy się przy schronisku. Do wylotu Doliny Kościeliskiej wracamy tą samą drogą.