Całoroczna kolej linowa z Kuźnic na szczyt Kasprowego Wierchu, całości przebiega przez teren Tatrzańskiego Parku Narodowego. Operatorem kolei są Polskie Koleje Linowe S.A.Droga na Kasprowy Wierch, choć liczy 4291,59 m, trwa zaledwie kilkanaście minut, dzięki jedynej w Polsce wysokogórskiej kolei linowej. Wagoniki przewożą jednorazowo nawet 60 osób, a podróż zawieszonym ponad tatrzańskimi dolinami wagonikiem na stałe zapada w pamięć, dostarczając wielu wrażeń i obfitując w niesamowite widoki. Podróż kończy się na wysokości 1959 m n.p.m w górnej stacji kolejki, zaledwie 26 m poniżej wierzchołka Kasprowego Wierchu. Górna stacja kolejki linowej oraz Obserwatorium Meteorologiczne to najwyżej położone budynki w Polsce.
Kasprowy Wierch to jedna z najbardziej rozpoznawalnych gór w Tatrach. Ten szczyt, położony na granicy Tatr Wysokich i Zachodnich, oferuje niezapomniane krajobrazy, które można podziwiać bez końca. Z wysokości prawie 2000 m n.p.m. roztacza się wspaniała panorama na łagodniejsze wzniesienia Czerwonych Wierchów oraz na znacznie ostrzejsze szczyty Tatr Wysokich (m.in. Świnicę i Orlą Perć). Widać też Giewont, z krzyżem i legendarnymi, śpiącymi gdzieś w skałach rycerzami; ulubiony cel wielu turystycznych wycieczek.
Z Kasprowego można podziwiać również słowacką część gór, a nawet zejść w Tichą Dolinę (Cichą Liptowską). Krzyżuje się tu wiele turystycznych szlaków pieszych, które prowadzą ku dolinom lub na okoliczne szczyty. Turyści mogą zjeść coś dobrego w restauracji i podziwiać miejscowe obserwatorium meteorologiczne.
U stóp Kasprowego położone są dwa kotły: Gąsienicowy i Goryczkowy, schodzące łagodnymi łąkami w kierunku schroniska Murowaniec i schroniska na Hali Kondratowej. Można tam odpocząć, napić się ciepłej herbaty i wygrzać w promieniach słońca, patrząc na chmurne granie i poruszające się po nich drobne postacie.
Historia
Inicjatorem budowy kolei był ówczesny prezes Polskiego Związku Narciarskiego i wiceminister transportu inż. Aleksander Bobkowski. Studia terenowe i pomiary, mające ustalić przebieg trasy kolei, rozpoczęło Centralne Biuro Studiów i Projektów PKP na zlecenie Ministerstwa Komunikacji wiosną 1934 roku. Decyzja o budowie zapadła w lipcu 1935 roku. Inwestorem była specjalnie powołana spółka z o.o. pod nazwą "Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Kolei Linowej Zakopane (Kuźnice) - Kasprowy Wierch" z siedzibą w Warszawie. Udziałowcami były: Polskie Koleje Państwowe, Liga Popierania Turystyki, Polskie Biuro Podróży "Orbis", Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa oraz gdańska stocznia.
24 lipca 1935 r. powołano kierownictwo budowy z siedzibą w zakopiańskich Kuźnicach. Kierownikiem budowy został inż. M. Stadnicki, zastępcą inż. B. Lange. Szczegółowy harmonogram określił rekordowo niski dla takiej inwestycji czas budowy - 7 miesięcy. Ponieważ żadne przedsiębiorstwo nie było w stanie przyjąć takich warunków postanowiono prowadzić budowę systemem gospodarczym. Stan załogi, który wynosił początkowo ok. 600 osób, w dwóch ostatnich miesiącach zwiększono do 1000. Robotników werbowano nie tylko z Podhala, ale i Sądecczyzny, Krakowa, Tarnowa, a nawet z wileńszczyzny. Zatrudniono wykwalifikowanych kamieniarzy z Brasławia oraz traczy i cieśli z Polesia. Roboty w terenie rozpoczęto 1 sierpnia 1935 roku.
Budowa kolei wywołała żywą dyskusję społeczną, protestowali przeciwko niej głównie działacze ochrony przyrody, choć oprócz Państwowej Rady Ochrony Przyrody przeciwne budowie były też 94 towarzystwa i instytucje naukowe i turystyczne. W odpowiedzi na rozpoczęcie budowy kolei i równoczesnego łamania obowiązującego wtedy prawa (rozporządzenia Prezydenta RP o ochronie lasów, o prawie budowlanym, ustawie o ochronie przyrody, ustawie o koncesjach na koleje i inne) do dymisji podała się cała ówczesna Państwowa Rada Ochrony Przyrody wraz z przewodniczącym Komitetu Ochrony Przyrody w Krakowie – prof. Władysławem Szaferem. Dymisja nie została przyjęta. Budowa kolei pociągnęła za sobą kolejne inwestycje: obserwatorium na Kasprowym Wierchu, tzw. ceprostradę (znad Morskiego Oka na Szpiglasową Przełęcz), hotel na Kalatówkach.
Była to pierwsza inwestycja tego typu w Polsce, a sześćdziesiąta na świecie. Składa się ona z dwóch niezależnych od siebie odcinków: z Kuźnic na Myślenickie Turnie (uruchomiony 26 lutego 1936 r.; przejazd próbny jednego wagonika na tym odcinku wykonał monter firmy Bleichert 17 lutego 1936 r.) i z Myślenickich Turni na Kasprowy Wierch. Na każdym odcinku na jednej linie zawieszone były dwa wagoniki – jeden poruszający się do góry, a drugi na dół. Maszyny wybudowała stocznia w Gdańsku, natomiast liny – fabryka w Sosnowcu. Inwestycja powstawała w rekordowym tempie 7 miesięcy. Prace zakończono już 29 lutego 1936 r., pierwsi pasażerowie wjechali na Kasprowy Wierch 15 marca 1936 r., po 227 dniach od rozpoczęcia budowy. Dla wwożenia materiałów zbudowano drogę na Myślenickie Turnie, gdzie następował przeładunek z samochodów na zaprzężone w koniki huculskie furmanki, które następnie przewoziły materiały budowlane na Halę Gąsienicową. Stamtąd materiały (cement, liny, wodę) transportowano na plecach robotników. Prace toczyły się na 2-3 zmiany (po 16 godzin dziennie). Budynki stacji dolnej w Kuźnicach, środkowej na Myślenickich Turniach i końcowej na szczycie Kasprowego Wierchu zaprojektowali Anna i Aleksander Kodelscy. Kolej linowa na Kasprowy była inwestycją prestiżową i propagandową II Rzeczypospolitej Polskiej oraz prezentowała ówczesną nowatorską polską technikę i architekturę. Koszt budowy kolei wyniósł przeszło 3,5 mln zł i zwrócił się jeszcze przed 1939 rokiem. Na górnej stacji umieszczono w 1936 r. polskie godło w stylu art déco (zachowane do dzisiaj). W tym samym roku architekt kolei Aleksander Kodelski w celu uczczenia budowy kolei stworzył w Warszawie modernistyczną willę (aktualnie zabytkową, ul. Czarnieckiego 53), będącą kopią dolnej stacji kolei na Kasprowy Wierch. W 1961 r. zmodernizowano kolej, poprzez wymianę wagoników na nowe. W 1985 z okazji jubileuszu 40-lecia istnienia kolejki linowej na Kasprowy Wierch nakręcono film przypominający jej historię budowy, film "Ku Szczytom Tatrzańskim" został zrealizowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych.
6 maja 2007 odbył się ostatni kurs najstarszej w Europie kolei linowej przed jej gruntownym remontem. Plany rozbudowy kolei i zwiększenia jej przepustowości, analogicznie do planów budowy samej kolei w 1934 r., wywołały protesty naukowców (w tym przyrodników), ekologów i sprzeciw części społeczeństwa. Przez ponad 70 lat kolej przewiozła ponad 38 milionów pasażerów. Zgodnie z ustaleniami modernizację zakończono 15 grudnia 2007 roku.
Być w Zakopanem i nie wjechać na Kasprowy, to tak jak być nad morzem i nie zamoczyć stopy w wodzie. Jesteś na wakacjach, urlopie, spotkaniu w stolicy polskich Tatr? Nie możesz odpuścić takiej okazji – jedź na górę!
Kontakt
ul. Kuźnice 14
34-500 Zakopane
tel. +48 18 20 20 300
bok@pkl.pl
www.pkl.pl/kasprowy-wierch
Dobra
Legenda
