W czasie okupacji w pensjonacie „Pa­lace” znajdowała się siedziba Gestapo, a piw­nice zostały zaadoptowane na cele więzienne. Przez „Palace” – „Katownię Podhala” przeszło kilka tysięcy Polaków. Praktycznie wszystkich więźniów torturowano, ok. 250 osób zabito na miejscu, wielu kierowano do innych więzień i obozów koncen­tracyjnych. Wśród więźniów „Palace” byli m.in. bł. ks. Piotr Dańkowski, Franciszek Gajowniczek, Kurierzy Tatrzańscy – Stanisław Marusarz, Bronisław Czech, a także dr Wincenty Galica, Marian Polaczyk i Włady­sław Szepelak, z inicjatywy których w 1994 r. w miejscu dawnych cel powstało niewielkie muzeum prowadzone przez Stowarzyszenie Muzeum Walki i Męczeństwa „Palace”. Po 2010 roku, funkcjonowanie Muzeum było jednak bardzo ograniczone. Dzięki nowemu zarzą­dowi z Prezes Lucyną Galicą-Jurecką, córką doktora Wincentego Galicy, od grudnia 2016 r. Muzeum wznowiło działalność, którą wspierają władze samorządowe na czele z Bur­mistrzem Miasta Zakopane Leszkiem Dorulą, a także lokalne sto­warzyszenia i firmy. 

Pomimo wielkich wysiłków i starań przez długie lata „Palace” pozostawało w rękach prywatnego przedsiębiorcy. Dopiero w 2017 roku dzięki zaangażowaniu Burmistrza Miasta Zakopane, Pana Leszka Doruli oraz Rady Miasta Zakopane, 14 grudnia 2014 r. Miasto zakupiło „Palace” za kwotę 11,5 mln zł. Wykup „Palace” był możliwy dzięki wsparciu Pani Premier Beaty Szydło, która z rządowej rezerwy budżetowej przekazała 9 mln zł. Miasto Zakopane przystąpiło do prac koncepcyjnych mających na celu utworzenie Muzeum Palace. Ostatecznie jednak misja utworzenia Muzeum Palace została powierzona Muzeum Tatrzańskiemu. Nie bez znaczenia dla takiej decyzji był fakt zaangażowania się w projekt utworzenia Muzeum Palace wicepremiera prof. Piotra Glińskiego, którego decyzją Muzeum Tatrzańskie od 1 stycznia zostało Muzeum Narodowym. Uroczystość oficjalnego podpisania umowy w tej sprawie miała miejsce 30 grudnia 2020 roku w siedzibie Ministerstwa. Minister kultury zobowiązał się do zapewnienia wkładu finansowego w utrzymanie Muzeum w wysokości nie mniejszej niż 1,5 mln zł rocznie. Podpisana umowa obowiązuje do 31 grudnia 2027 r. z możliwością jej przedłużenia. Wspólne prowadzenie Muzeum Tatrzańskiego przez Ministerstwo Kultury i Urząd Marszałkowski ma na celu podniesienie rangi i znaczenia Muzeum na kulturalnej mapie Polski oraz umożliwienie warunków do dalszego rozwoju. 

List intencyjny w tej sprawie podpisali już w czerwcu 2021 r.  wicepremier prof. Piotr Gliński i marszałek województwa małopolskiego Witold Kozłowski. W uroczystości wzięły również udział Agnieszka Nowak-Gąsienica, zastępca burmistrza Miasta Zakopanego oraz Anna Wende-Surmiak, dyrektor Muzeum Tatrzańskiego. W liście podkreślono znaczenie zakopiańskiego muzeum dla dziedzictwa narodowego, jego ponad stuletnią historię oraz wagę i znaczenie zbiorów oraz prowadzonej tam działalności naukowej, edukacyjnej, a także wysoki poziom działalności muzealniczej.

Dzięki funduszom, przekazanym przez wicepremiera prof. Piotra Glińskiego, 13 grudnia 2021 r. Muzeum Tatrzańskie odkupiło od Miasta Zakopane „Palace”. Jedna czwarta budynku została przekazana przez Burmistrza Miasta Zakopane, Pana Leszka Dorulę w formie darowizny. Na zakup Palace, Minister Piotr Gliński przekazał Muzeum Tatrzańskiemu dotację celową z budżetu państwa w wysokości 8 ml 630 tys. zł, co stanowi trzy czwarte wartości nieruchomości.

Projekt mający na celu utworzenie Muzeum Palace jest możliwy do zrealizowania dzięki pozyskanemu przez Muzeum Tatrzańskie wsparciu finansowemu w wysokości prawie 12 mln zł z funduszy unijnych, ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020 w ramach Osi Priorytetowej 6. Dziedzictwo regionalne. Blisko 4 mln złotych na realizację projektu przekazało Województwo Małopolskie. Marszałek Województwa Małopolskiego, Pan Witold Kozłowski od początku, z wielkim zaangażowaniem wspierał prace na rzecz utworzenia Muzeum Palace.

Muzeum Palace nie jest jeszcze otwarte dla zwiedzających. Planowany termin otwarcia Muzeum to czerwiec 2023 r.

W obecnym czasie Muzeum Tatrzańskie prowadzi prace projektowe oraz prace badawcze na temat okresu II wojny światowej na Podtatrzu. Szczególne ważne są analizy historyczne poświęcone Palace, w tym zwłaszcza losy przetrzymywanych tam osób. Nieustanie prowadzone są kwerendy archiwaliów oraz badania naukowe. Muzeum Tatrzańskie będzie kontynuowało pracę i opiekę nad zbiorami dotychczasowego Muzeum Walk i Męczeństwa, prowadzonego przez Stowarzyszenie Muzeum Walki i Męczeństwa "Palace"- Katownia Podhala.

Muzeum Tatrzańskie zaprasza do włączenia się w tworzenie Muzeum Palace poprzez udział w zbiórce pamiątek oraz udzielanie wywiadów na temat II wojny światowej na Podtatrzu. Wszelkie osoby mające wiedzę o losach więźniów oraz budynku Palace proszone są o kontakt z Muzeum Tatrzańskim, adres: Droga na Koziniec 8, 34-500 Zakopane,
tel. 535 602 444 , mail: palace@muzeumtatrzanskie.pl.

Adres:
Muzeum Palace – tworzony oddział Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem

ul. Tytusa Chałubińskiego 7
34-500 Zakopane