Muzea

Tysiąc czterysta eksponatów, w tym między innymi haftowane gorsety góralskie i barwne spódnice, łyżniki i formy na ser, dudy i gęśle podhalańskie, drewniany model willi pod Jedlami, granity, wapienie i kwarce, świstak, niedźwiedź i kozica na stałe wypełniają przeszklone gabloty na ekspozycji stałej w gmachu głównym – głównej siedzibie Muzeum Tatrzańskiego. Monumentalny budynek z jasnego kamienia i tynku o smukłych oknach i zdobionych attykach od przeszło stu lat króluje przy dolnych Krupówkach, głównej ulicy Zakopanego. Gmach główny Muzeum Tatrzańskiego jest cennym zabytkiem architektury w stylu zakopiańskim. Przełomowy dla powstania budynku był rok 1913, wtedy to klarowały się szkice elewacji spod ołówka Stanisława Witkiewicza i plany projektu technicznego Franciszka Mączyńskiego. W sierpniu tego samego roku poświęcony został kamień węgielny i podjęto decyzję o budowie budynku, która z przerwami trwała do 1922 roku. Gmach Muzeum Tatrzańskiego przez lata służył kolejnym pokoleniom Zakopiańczyków, naukowców i turystów będąc domem zbiorów, inspirującym miejscem spotkań i wymiany myśli oraz centrum życia muzealnego i naukowego w Zakopanem. Historie, które skrywa budynek przetrwały do dziś, a dzięki zakończonym w 2022 pracom remontowo-konserwatorskim znów jest otwarty dla zwiedzających.

Willa Koliba – pierwszy dom w stylu zakopiańskim wybudowany według projektu Stanisława Witkiewicza – położona jest przy ulicy Kościeliskiej, najstarszej ulicy Zakopanego, gdzie co krok spotykamy zabytkowe domy i zagrody góralskie. To otoczenie łatwiej pozwala zrozumieć ideę Stanisława Witkiewicza. Gdy w Zakopanem w drugiej połowie XIX wieku zaczęła się pojawiać, tak jak w wielu uzdrowiskach krajowych, architektura w stylu szwajcarskim czy tyrolskim, stało się dla Witkiewicza jasne, że aby uchronić Podhale od obcych stylowo budowli, należy stworzyć styl wyrosły z zastanej sztuki budowania. Batalię o styl toczył Witkiewicz na łamach prasy. W swoich reportażach i artykułach nawoływał do wykorzystywania motywów miejscowych we wznoszonych przez „panów” i „gości” willach. W tym czasie rozmiłowany w góralszczyźnie kolekcjoner Zygmunt Gnatowski, ziemianin z Jakimówki na Ukrainie, zapragnął wybudować sobie dom letni w Zakopanem. Początkowo miała to być góralska chałupa. Witkiewiczowi udało się jednak namówić Gnatowskiego, aby wybudował willę w stylu zakopiańskim. Kolibę (nazwa koleba oznacza rodzaj szałasu pasterskiego) budowali w latach 1892/93 miejscowi budarze. Jej wnętrze było również stylowo wyposażone w meble i sprzęty, a także specjalnie zaprojektowane piece kaflowe, karnisze, zasłony, a nawet drobne przedmioty kowalskie, jak klamki i wykładki zamków. Pierwotnie Koliba wyglądała inaczej niż dzisiaj – w 1901 r. Gnatowski dobudował od strony zachodniej potężne skrzydło, które przekształciło zamysł Witkiewicza przez zmianę bryły budynku. Zygmunt Gnatowski zmarł w roku 1906 w rodzinnej Jakimówce. Nie pozostawił spadkobierców i Koliba została sprzedana. Kolekcja etnograficzna – którą Gnatowski umieścił w tzw. góralskiej izbie Koliby – zgodnie z jego ostatnią wolą, znalazła się w Muzeum Tatrzańskim.   Kolejni właściciele, zmieniający się kilkakrotnie, nie doceniali wartości tego obiektu i nie dbali o jego stan. W roku 1935 dom został kupiony na licytacji przez Kolejowe Przysposobienie Wojskowe. Nowy właściciel kupił willę z zamiarem urządzenia w niej domu wypoczynkowego. W trakcie prac remontowych i adaptacyjnych rozebrano większość zabytkowych pieców, zmieniono stylowe unikatowe podłogi, także wystrój elewacji, a we wnętrzu pojawiły się motywy charakterystyczne dla art deco. W czasie okupacji willa była siedzibą Hitlerjugend i przetrwała ten okres bez zniszczeń. Po wojnie była kolejno domem wypoczynkowym a później, do grudnia 1981 r., domem dziecka. W roku 1984 Muzeum Tatrzańskie wykonało remont zabezpieczający opuszczonego domu, a w roku 1987 przystąpiło do remontu konserwatorskiego, następnie do urządzania wnętrz willi. Sto lat bez mała po wybudowaniu „Koliby” w grudniu 1993 r. otwarto w niej Muzeum Stylu Zakopiańskiego. Muzealne wnętrza aranżował Władysław Hasior. W pięciu pokojach najstarszej części urządzono, zgodnie z ich pierwotnymi funkcjami, jadalnię, salon i sypialnię na parterze oraz pokój Gnatowskiego i pokój służącego na piętrze. Etnograficzna kolekcja Zygmunta Gnatowskiego wróciła na swoje miejsce w „izbie góralskiej”. Wszystkie pozostałe meble, sprzęty i drobiazgi rzemiosła artystycznego w stylu zakopiańskim pochodzą z okresu jego największego rozkwitu na przełomie XIX i XX w. Były w tym czasie wykonane według projektów Stanisława Witkiewicza, Wojciecha Brzegi, ucznia i najbliższego współpracownika artysty, wreszcie Stanisława Barabasza, od 1901 roku dyrektora zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego, który wprowadził styl zakopiański do szkolnych warsztatów. Natomiast pokój służącego został dla porównania wyposażony w meble projektowane przez Franciszka Neużila, pierwszego dyrektora tej szkoły. To właśnie Neużil jako pierwszy wprowadził termin „styl zakopiański” i określał nim projektowane przez siebie meble, zdobione podhalańskim ornamentem. Jednak Witkiewicz ostro krytykował tę działalność Neużila, zarzucając mu przede wszystkim niezrozumienie istoty góralskiego stylu i powierzchowne, artystycznie nieudane, zastosowanie i przetworzenie ludowej ornamentyki. Muzeum Stylu Zakopiańskiego jest jedynym w Polsce miejscem, gdzie można poznać historię i dokonania pierwszej teoretycznie opracowanej i praktycznie realizowanej koncepcji polskiego stylu narodowego, opartego na budownictwie i zdobnictwie górali podhalańskich. Koliba otwiera krótką, bo zaledwie dwudziestoletnią historię stylu zakopiańskiego. Po Kolibie Witkiewicz zaprojektował jeszcze kilka drewnianych, utrzymanych w typie willi-pensjonatu zakopiańskich domów, w tym najpiękniejszy z nich dom „Pod Jedlami”. Projektował również meble, różne przedmioty codziennego użytku i część wyposażenia kościoła parafialnego p.w. Najświętszej Rodziny. Jego autorstwa jest projekt kaplicy p.w. Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce, a według ostatnich już planów artysty, rysowanych w 1913 r., wybudowany został murowany gmach główny Muzeum Tatrzańskiego.

Muzeum Kornela Makuszyńskiego jest drugim w Zakopanem muzeum biograficzno-literackim po Kasprowiczowskiej Harendzie. Mieści się w willi „Opolanka”, gdzie państwo Makuszyńscy mieszkali w czasie niemal corocznych letnich i zimowych pobytów w Zakopanem, a po drugiej wojnie osiedlili się na stałe. Wiele cennych przedmiotów oraz duża biblioteka Makuszyńskich zostały zniszczone w czasie II wojny w Warszawie. To, co dzisiaj znajduje się w Muzeum, jest zaledwie cząstką dorobku pisarza – kolekcjonera dzieł sztuki i przyjaciela wielu wybitnych artystów. Muzeum powstało w roku 1966 ze zbiorów ofiarowanych społeczeństwu przez Janinę Gluzińską-Makuszyńską (1896-1972) wdowę po pisarzu. Kornel Makuszyński (1884-1953), pisarz, publicysta, krytyk teatralny, jeden z najpopularniejszych pisarzy dla dzieci, urodził się w Stryju, a młodość spędził we Lwowie. Tu kształcił się w gimnazjum i studiował w Uniwersytecie im. Jana Kazimierza na Wydziale Filozoficznym. Tutaj przed I wojną światową pracował jako kierownik literacki Teatru Miejskiego. Lata wojny rzuciły Makuszyńskiego i jego pierwszą żonę, Emilię z Bażeńskich, w głąb Rosji. Zwolniony z zesłania za poręką przyjaciół powrócił do kraju, by po kilku miesiącach pracy artystycznej w Teatrze Miejskim we Lwowie ponownie i już ostatecznie opuścić to miasto. Do roku 1918 mieszkał w Kijowie i pracował jako kierownik literacki Teatru Polskiego Stanisławy Wysockiej oraz pełnił funkcję prezesa miejscowego Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy. W okresie kijowskim powstały jego pierwsze powieści. Wraz z odzyskaniem niepodległości zaczął się nowy, warszawski okres w życiu pisarza. W latach trzydziestych powstały najbardziej popularne książki dla dzieci i młodzieży: Przygody Koziołka Matołka, O dwóch takich co ukradli księżyc, Przyjaciel wesołego diabła, Skrzydlaty chłopiec, Wielka brama, Wyprawa pod psem, Szatan z siódmej klasy, List z tamtego świata. Praca pisarska przeplatała się z wytężoną działalnością dziennikarską. Niemal we wszystkich poczytnych czasopismach ogłaszał felietony i recenzje, stając się jedną z najbardziej znanych postaci w polskim życiu artystyczno-towarzyskim Warszawy. Od roku 1934 drugim domem Makuszyńskiego i jego drugiej żony Janiny Gluzińskiej stało się Zakopane. Tak jak w Warszawie, również i tutaj Kornel Makuszyński uczestniczył czynnie w bujnym życiu artystycznym, towarzyskim i sportowym. Sławne były spotkania z wieloma znakomitościami ówczesnymi w zakopiańskiej kawiarni Karpowicza, której bywalcy zostali uwiecznieni przez malarza Kazimierza Sichulskiego w znakomitych karykaturach. Owocem tych spotkań były liczne felietony i książki o sprawach zakopiańskich. Wprawdzie Makuszyński nie uprawiał sportów, nie chodził po górach, ale uczestniczył i patronował wielu komitetom organizacyjnym zawodów narciarskich, konnych, samochodowych. Swoim patronatem objął klub „Wisła” i z jego inicjatywy najbiedniejsza młodzież góralska dostawała narty, aby mogła ćwiczyć się w konkurencjach narciarskich. Tę piękną działalność przyjaciela dzieci przypominają dziś dziecięce zawody narciarskie rozgrywane o memoriał Kornela Makuszyńskiego. Zakopane pojawiło się w twórczości Makuszyńskiego już w latach dwudziestych; jego felietony drukowała warszawska i zakopiańska prasa. Pan Kornel od początku lubił Zakopane, choć nie szczędził mu często ostrych i zjadliwych ocen. Stopniowo jego spojrzenie na miasto pod Giewontem złagodniało, a Zakopane odwzajemniło się i w roku 1931 nadało pisarzowi tytuł Honorowego Obywatela. Kres stabilizacji materialnej i twórczej w życiu pisarza kładzie wybuch drugiej wojny światowej. Jak już wspomniano, w czasie bombardowania w 1939 roku i podczas Powstania Warszawskiego pełne dzieł sztuki mieszkanie Makuszyńskich zostało poważnie zniszczone. Po pobycie w obozie w Pruszkowie państwo Makuszyńscy przyjechali do Zakopanego i zamieszkali na pierwszym piętrze „Opolanki”. Makuszyński nie czuł się dobrze w nowej rzeczywistości (w latach czterdziestych ukazały się już tylko dwie nowe książki pisarza), a jednak nadal aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym Zakopanego, wiele czasu i serca poświęcając spotkaniom z dziećmi. Zmarł 31 lipca 1953 r. i został pochowany na zakopiańskim Starym Cmentarzu. Jego grób zawsze zdobią kwiaty i tarcze szkolne – dowód nieustającej pamięci kolejnych pokoleń wiernych młodych czytelników. Muzeum w „Opolance” to 3 pokoje dawnego mieszkania państwa Makuszyńskich oraz 2 sale tematyczne: „Życie i twórczość Kornela Makuszyńskiego” oraz „Literackie Zakopane” . Zbiory Muzeum obejmują księgozbiór, złożony z kolejnych wydań utworów pisarza, piśmiennictwo historycznoliterackie o jego twórczości oraz literaturę pamiętnikarską. Archiwum pisarza to nie tylko rękopisy samego Makuszyńskiego, ale i bogaty zbiór listów od wybitnych literatów, malarzy, muzyków, ludzi teatru, uczonych, polityków, a także obfita korespondencja od czytelników. Archiwum uzupełniają wycinki prasowe i zbiór fotografii. Na zbiór dzieł sztuki znajdujący się w mieszkaniu składają się obrazy i rzeźby znanych polskich artystów (m.in. obrazy Juliana Fałata, Włodzimierza Jarockiego, Fryderyka Pautscha, Kazimierza Sichulskiego, Władysława Skoczylasa, Stanisława Wyspiańskiego, rzeźby Konstantego Laszczki i Henryka Kuny), projekty ilustracji do książek Makuszyńskiego, zabytkowe meble przeważnie w stylu biedermeier, miniatury, dawna tkanina artystyczna (dywan wschodni, modlitewnik perski, parawan japoński), liczne dzieła dawnej sztuki użytkowej, jak lampy, zegary, szkło polskie i francuskie, porcelana chińska, angielska, saska, miśnieńska. Willa Opolanka (ok. 1930–1931) została zaprojektowana przez popularnego zakopiańskiego architekta Franciszka Kopkowicza. Reprezentuje ona modny w okresie międzywojennym funkcjonalizm (prostota dekoracji, jak np. balustrady z pionowych prętów zgrupowanych po trzy), dostosowany jednak do lokalnych warunków klimatycznych (przekrycie stromym dachem). W 1993 obiekt wpisano na listę zabytków. Zakończone w 2022 roku prace remontowo-konserwatorskie w willi Opolanka objęły m.in. zaizolowanie fundamentów, wzmocnienie konstrukcji, odświeżenie elewacji, wykonanie ocieplenia, renowację stolarki wraz z wykonaniem nowych skrzydeł zewnętrznych, wymianę pokrycia dachowego. Zmodernizowano instalacje techniczne. W celu dostosowania budynku do współczesnych norm poszerzono klatkę schodową oraz zamontowano windę. Zadbano o odpowiadające charakterowi miejsca zagospodarowanie terenu (nasadzenia roślin, montaż małej architektury oraz oświetlenia). Wszystkie prace przeprowadzane były z uwzględnieniem potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz ze szczególnym naciskiem na potrzeby najmłodszych użytkowników. W ramach prac wewnętrznych zmieniona została przestrzeń wystawy stałej: oprócz ponownego udostępnienia mieszkania Państwa Makuszyńskich na nowo zaaranżowano dwie sale pierwszego piętra. Powstały dodatkowe przestrzenie edukacyjne i wystawiennicze, zmodernizowano część magazynową w piwnicy. Zaprojektowano recepcję, utrzymaną w jednym stylu z pozostałymi filiami muzeum. Prace remontowo-konserwatorskie odbyły się w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014 – 2020 „Rewaloryzacja i modernizacja zabytkowych budynków Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem dla zachowania i prezentacji unikatowego dziedzictwa kulturowego Podhala”.    Kontakt ul. Kazimierza Przerwy-Tetmajera 15 34-500 Zakopane opolanka@muzeumtatrzanskie.pl  tel. +48 18-20-152-05, wewn. 50

1 lipca 2009 r., w 120. rocznicę udostępnienia zbiorów zakopiańskiej publiczności, Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego otworzyło kolejną filię ze stałą wystawą Styl zakopiański – Inspiracje. Jej celem jest pokazanie korzeni stylu zakopiańskiego, którymi były: budownictwo ludowe, wyposażenie góralskich chałup, a także powstające końcem XIX w. kolekcje etnograficzne, a zwłaszcza zbiór Marii i Bronisława Dembowskich.  Miejsce wystawy, chałupa – położona nieopodal słynnej z zabytkowej zabudowy ulicy Kościeliskiej, należąca w przeszłości do góralskiej rodziny Gąsieniców Sobczaków – to jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa ludowego w Zakopanem. Najstarsza jej część została wybudowana około 1830 r., a jej stan obecny to efekt rozbudowy, która miała miejsce pod koniec XIX w. 

W zakopiańskiej willi Atma mieści się jedyne na świecie muzeum biograficzne Karola Szymanowskiego (1882-1937). Ten największy po Fryderyku Chopinie polski kompozytor od wczesnej młodości chętnie przebywał w Zakopanem, a pod koniec życia osiadł tu na stałe, zamieszkując w willi przy ul. Kasprusie.

Zakopane w początkach XX w. było bardzo modnym miejscem, przyciągającym - oprócz turystów i kuracjuszy - działaczy politycznych oraz społecznych, malarzy, poetów, naukowców i lekarzy. Jan Kasprowicz bywał w Zakopanem wielokrotnie, a kiedy w 1923 r. kupił willę na Harendzie osiadł tutaj na stałe ze swoją żoną Marią z domu Bunin. Willę często odwiedzały córki Kasprowicza z jego wcześniejszego małżeństwa z Jadwigą Gąsowską - Janina i Anna.  

  W czasie okupacji w pensjonacie „Pa­lace” znajdowała się siedziba Gestapo, a piw­nice zostały zaadoptowane na cele więzienne. Przez „Palace” – „Katownię Podhala” przeszło kilka tysięcy Polaków. Praktycznie wszystkich więźniów torturowano, ok. 250 osób zabito na miejscu, wielu kierowano do innych więzień i obozów koncen­tracyjnych. Wśród więźniów „Palace” byli m.in. bł. ks. Piotr Dańkowski, Franciszek Gajowniczek, Kurierzy Tatrzańscy – Stanisław Marusarz, Bronisław Czech, a także dr Wincenty Galica, Marian Polaczyk i Włady­sław Szepelak, z inicjatywy których w 1994 r. w miejscu dawnych cel powstało niewielkie muzeum prowadzone przez Stowarzyszenie Muzeum Walki i Męczeństwa „Palace”. Po 2010 roku, funkcjonowanie Muzeum było jednak bardzo ograniczone. Dzięki nowemu zarzą­dowi z Prezes Lucyną Galicą-Jurecką, córką doktora Wincentego Galicy, od grudnia 2016 r. Muzeum wznowiło działalność, którą wspierają władze samorządowe na czele z Bur­mistrzem Miasta Zakopane Leszkiem Dorulą, a także lokalne sto­warzyszenia i firmy.  Pomimo wielkich wysiłków i starań przez długie lata „Palace” pozostawało w rękach prywatnego przedsiębiorcy. Dopiero w 2017 roku dzięki zaangażowaniu Burmistrza Miasta Zakopane, Pana Leszka Doruli oraz Rady Miasta Zakopane, 14 grudnia 2014 r. Miasto zakupiło „Palace” za kwotę 11,5 mln zł. Wykup „Palace” był możliwy dzięki wsparciu Pani Premier Beaty Szydło, która z rządowej rezerwy budżetowej przekazała 9 mln zł. Miasto Zakopane przystąpiło do prac koncepcyjnych mających na celu utworzenie Muzeum Palace. Ostatecznie jednak misja utworzenia Muzeum Palace została powierzona Muzeum Tatrzańskiemu. Nie bez znaczenia dla takiej decyzji był fakt zaangażowania się w projekt utworzenia Muzeum Palace wicepremiera prof. Piotra Glińskiego, którego decyzją Muzeum Tatrzańskie od 1 stycznia zostało Muzeum Narodowym. Uroczystość oficjalnego podpisania umowy w tej sprawie miała miejsce 30 grudnia 2020 roku w siedzibie Ministerstwa. Minister kultury zobowiązał się do zapewnienia wkładu finansowego w utrzymanie Muzeum w wysokości nie mniejszej niż 1,5 mln zł rocznie. Podpisana umowa obowiązuje do 31 grudnia 2027 r. z możliwością jej przedłużenia. Wspólne prowadzenie Muzeum Tatrzańskiego przez Ministerstwo Kultury i Urząd Marszałkowski ma na celu podniesienie rangi i znaczenia Muzeum na kulturalnej mapie Polski oraz umożliwienie warunków do dalszego rozwoju.  List intencyjny w tej sprawie podpisali już w czerwcu 2021 r.  wicepremier prof. Piotr Gliński i marszałek województwa małopolskiego Witold Kozłowski. W uroczystości wzięły również udział Agnieszka Nowak-Gąsienica, zastępca burmistrza Miasta Zakopanego oraz Anna Wende-Surmiak, dyrektor Muzeum Tatrzańskiego. W liście podkreślono znaczenie zakopiańskiego muzeum dla dziedzictwa narodowego, jego ponad stuletnią historię oraz wagę i znaczenie zbiorów oraz prowadzonej tam działalności naukowej, edukacyjnej, a także wysoki poziom działalności muzealniczej. Dzięki funduszom, przekazanym przez wicepremiera prof. Piotra Glińskiego, 13 grudnia 2021 r. Muzeum Tatrzańskie odkupiło od Miasta Zakopane „Palace”. Jedna czwarta budynku została przekazana przez Burmistrza Miasta Zakopane, Pana Leszka Dorulę w formie darowizny. Na zakup Palace, Minister Piotr Gliński przekazał Muzeum Tatrzańskiemu dotację celową z budżetu państwa w wysokości 8 ml 630 tys. zł, co stanowi trzy czwarte wartości nieruchomości. Projekt mający na celu utworzenie Muzeum Palace jest możliwy do zrealizowania dzięki pozyskanemu przez Muzeum Tatrzańskie wsparciu finansowemu w wysokości prawie 12 mln zł z funduszy unijnych, ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020 w ramach Osi Priorytetowej 6. Dziedzictwo regionalne. Blisko 4 mln złotych na realizację projektu przekazało Województwo Małopolskie. Marszałek Województwa Małopolskiego, Pan Witold Kozłowski od początku, z wielkim zaangażowaniem wspierał prace na rzecz utworzenia Muzeum Palace. Muzeum Palace nie jest jeszcze otwarte dla zwiedzających. Planowany termin otwarcia Muzeum to czerwiec 2023 r. W obecnym czasie Muzeum Tatrzańskie prowadzi prace projektowe oraz prace badawcze na temat okresu II wojny światowej na Podtatrzu. Szczególne ważne są analizy historyczne poświęcone Palace, w tym zwłaszcza losy przetrzymywanych tam osób. Nieustanie prowadzone są kwerendy archiwaliów oraz badania naukowe. Muzeum Tatrzańskie będzie kontynuowało pracę i opiekę nad zbiorami dotychczasowego Muzeum Walk i Męczeństwa, prowadzonego przez Stowarzyszenie Muzeum Walki i Męczeństwa "Palace"- Katownia Podhala. Muzeum Tatrzańskie zaprasza do włączenia się w tworzenie Muzeum Palace poprzez udział w zbiórce pamiątek oraz udzielanie wywiadów na temat II wojny światowej na Podtatrzu. Wszelkie osoby mające wiedzę o losach więźniów oraz budynku Palace proszone są o kontakt z Muzeum Tatrzańskim, adres: Droga na Koziniec 8, 34-500 Zakopane,   tel. 535 602 444 , mail: palace@muzeumtatrzanskie.pl.       Adres:  Muzeum Palace – tworzony oddział Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem ul. Tytusa Chałubińskiego 7  34-500 Zakopane

Centrum realizuje działalność edukacyjną poprzez wystawy czasowe o tematyce związanej z Tatrami i ochroną przyrody, projekcje filmów przyrodniczych, sprzedaż wydawnictw oraz organizację zajęć dydaktycznych, konkursów i prelekcji. Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN to najnowocześniejszy tego typu obiekt w naszym regionie. W środku znajduje się kino 4D, największa w Polsce makieta Tatr, sala odkryć i wiele innych atrakcji. 

Do serca Tatrzańskiego Parku Narodowego wiedzie droga m.in. przez Kuźnice, które funkcjonują w świadomości większości turystów odwiedzających Zakopane i TPN jako miejsce, gdzie znajduje się dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch. Kuźnice to część Zakopanego położona w północnej części Doliny Bystrej w Tatrach Zachodnich, gdzie swój początek biorą szlaki na Kalatówki, Kondratową, Giewont, Kasprowy Wierch i Halę Gąsienicową. 

Zwana również Sabałówką to rodzinne muzeum prowadzone przez potomków słynnego na Podhalu rodu Krzeptowskich i zarazem najstarszy dom w Zakopanem z przełomu XVIII/XIX w. Chałupa przez ponad 200 lat z pokolenia na pokolenie pozostaje w rękach rodziny. W chałupie urodził się słynny gawędziarz, muzykant Jan Krzeptowski Sabała. Sabałówka to chałupa reprezentująca zabudowę typu śląsko-spiskiego. Znacznie większa jak na tamte czasy chałupa składa się z sieni z piecem chlebowym, piwnicą i chłodnią, z głównej izby (odpowiednikia"czarnej izby") oraz z kumory ("białej izby") z wejściem na wyżkę. Od zewnątrz przy chałupie znajduje się stara, zadaszona studnia. Chałupa jest pełna zabytkowych mebli, narzędzi i sprzętów życia codziennego oraz starych fotografii rodzinnych, które sprawią, że odwiedzenie Sabałówki staje się fascynującą lekcją historii dla każdego.