Z miasta prosto na szlak. Część 2. Jaszczurówka i Dolina Olczyska.

Kontynuujemy odkrywanie tatrzańskiej przyrody prosto z miasta. Dziś zapraszamy na wycieczkę do Jaszczurówki - dzielnicy Zakopanego, która nazwę wzięła od słowa „jaszczur”. Tak dawniej górale nazywali występujące tu często salamandry plamiste. Obecnie u wylotu doliny Olczyskiej znajduje się Ośrodek Czynnej Ochrony Płazów i Gadów, jednakże miejsce to ma niezwykle ciekawą historię – to tam od lat 30. działał pierwszy w Zakopanem 25-metrowy basen pływacki.

Do Jaszczurówki dotrzemy wędrując ulicą Oswalda Balzera. Wycieczka stwarza możliwość nie tylko nacieszenia wzroku rozkwitającą przyrodą, ale także zwiedzenia perły stylu zakopiańskiego – drewnianej Kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa wg. projektu St. Witkiewicza, wybudowanej w latach 1904-1907. Wznosi się ona na wysokiej kamiennej podmurówce. Wnętrze zdobią witraże projektowane przez Stanisława Witkiewicza przedstawiające Matkę Boską Częstochowską i herb Polski (z prawej strony) oraz Matkę Boską Ostrobramską i herb Litwy (z lewej strony).

W niedalekiej odległości od kaplicy odnajdziemy wylot Doliny Olczyskiej - reglowej doliny (zielone znakowanie), którą powędrować można m.in. na Polanę Olczyską (35 minut), Polanę Kopieniec (1 godz. 15 minut) lub wejść na Kopieniec Wielki (1328 m.n.p.m.). Mimo że szczyt jest niewysoki, można z niego podziwiać rozległą panoramę, od Hawrania przez otoczenie Hali Gąsienicowej, a także Giewont i dalsze szczyty Tatr Zachodnich oraz Zakopane. Dolina ta jest idealna do spacerów i krótkich wycieczek. Zakończyć ją można schodząc na Cyrhlę albo wybrać inną alternatywę - z Polany Olczyskiej przez Przełęcz Nosalową (żółte znakowanie) do Kużnic.

Z miejscem wylotu Doliny Olczyskiej w Jaszczurówce wiąże się bardzo ciekawa historia. W połowie XIX w. wybitny polski geolog i paleontolog Ludwik Zejszner odkrył w tym rejonie złoża wód termalnych. Na zlecenie krakowskiej Komisji Balneologicznej w 1865 r. analizę chemiczną wody ze źródeł Jaszczurówki wykonał Adolf Aleksandrowicz, który stwierdził, iż badana woda może mieć zastosowanie do celów leczniczych. Krakowska Komisja w oparciu o przedstawione wyniki badań podjęła rozmowy z właścicielem terenu hr. Adamem Uznańskim, które miały na celu doprowadzić do zagospodarowania cieplicy i utworzenia w Jaszczurówce zakładu zdrojowo-kąpielowego. Już w 1862 r. została oddana do użytku pierwsza prymitywna niecka kąpielowa do wspólnych kąpieli, właściwy Zakład Kąpielowy powstał w 1887 r., kiedy wybudowano trzy niecki kąpielowe wraz z budynkiem pensjonatowym i restauracją.

Wody Jaszczurówki cieszyły się wielkim uznaniem kuracjuszy i miejscowej ludności jako uniwersalny środek na różne dolegliwości, a także jako miejsce spotkań towarzyskich. Z kąpieli zaczęło korzystać coraz więcej gości, ich liczba w końcu XIX wieku sięgnęła kilku tysięcy. „Od dziś pocznę płukać się w Jaszczurówce” – pisał w 1893 r. sam Henryk Sienkiewicz. Dużym udogodnieniem dla amatorów kąpieli było uruchomienie w latach 90. XIX wieku konnego omnibusu z Krupówek do Jaszczurówki. Omnibus wyruszał trzy razy dziennie, była to pierwsza linia komunikacyjna Zakopanego. W latach 30. XX w. nastąpił intensywny rozwój cieplic i zmiana ich funkcji z leczniczej na rekreacyjno-sportową. W Jaszczurówce powstał, w tym okresie pierwszy w Zakopanem, 25-metrowy basen pływacki, gdzie rozgrywano nawet zawody pływackie oraz plac do gier zespołowych.

Po II wojnie światowej baseny na Jaszczurówce nigdy już nie powróciły do dawnej świetności. W 1957 r .po nieudanych działaniach wiertniczych, które doprowadziły do połączeń źródeł termalnych z wodami Potoku Olczyskiego , temperatura ciepli spadła do ok. 18,5°C. Ostatecznie kąpieliska zamknięto, a ich tereny zostały przejęte przez Tatrzański Park Narodowy.

Dzisiaj ,w miejscu dawnego kąpieliska, możemy zwiedzać Ośrodek Czynnej Ochrony Płazów i Gadów, korzystając z wytyczonej przez TPN ścieżki dydaktycznej. Koncepcja utworzenia ośrodka powstała w 2003 r. Celem tego przedsięwzięcia było stworzenie warunków zbliżonych do naturalnych, w których będzie można prowadzić rozród oraz obserwację rzadkich i zagrożonych gatunków płazów: salamander, traszek i żab, oraz gadów: jaszczurek i węży.