Witajcie kochane góry,

O, witaj, droga ma rzeko!

Tymi słowami rozpoczyna „Księgę ubogich” polski poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz, Jan Kasprowicz. Przedstawiciel Młodej Polski, który przez swoją twórczość wyraził w najpełniejszy sposób niepokoje przełomu XIX
I XX w. Związany z kilkoma głównymi nurtami ówczesnej liryki, przede wszystkim z naturalizmem, symbolizmem oraz ekspresjonizmem. Uważany za jednego z najwybitniejszych poetów w dziejach literatury polskiej.

Autor między innymi tomów: Z chałupy (1887), Z chłopskiego zagonu (1891), Krzak dzikiej róży (1898), Księga ubogich (1916), Hymny (1921). Urodził się 12 grudnia 1860 roku we wsi Szymborze pod Inowrocławiem (w tym roku przypada 140 rocznica urodzin poety). Pochodził z ubogiej chłopskiej rodziny, był najstarszym synem spośród czternaściorga dzieci Piotra i Józefy z Kloftów. Pierwsze nauki pobierał w szkole początkowej w Szymborzu, a następnie w gimnazjum inowrocławskim. Na przełomie 1888/1889 roku przeniósł się do Lwowa, gdzie mieszkał do 1906 roku. W latach 1906-1908 mieszkał w Poroninie, potem znów we Lwowie, gdzie od 1909 do 1922 roku był profesorem Uniwersytetu Lwowskiego (z przerwą w latach 1914-1915, w tym czasie przebywał w Poroninie).Od lutego 1923 roku zamieszkał ponownie pod Tatarami, a od października 1923 roku już we własnym domu na Harendzie, gdzie zmarł 1 sierpnia 1926 roku.

We wrześniu 1911 roku Kasprowicz ożenił się z poznaną w pociągu do Neapolu Marią Bunin. W wierszu „Co się to dzieje! Co się to dzieje!” wyznał „Ja, wiecie czekałem na nią – I nie czekałem nadaremnie”. To jej poświęcił wiersz Umiłowanie
ty moje. Po śmierci poety z inicjatywy Marusi powstało mauzoleum, do którego w 1933 roku przeniesiono jego prochy. Od 1950 roku w Kasprowiczowskiej Willi „Harenda”, mieści się muzeum. Eksponowane w nim są pamiątki po poecie
i jego rodzinie: meble, obrazy, książki, fotografie. Wnętrza mieszkalne pozostawiono w takim stanie jak przekazała je zmarła w 1968 r. Maria Kasprowiczowa. Wejście do muzeum prowadzi przez werandę latem ozdabianą ulubionymi przez Kasprowicza nasturcjami.

Dom na Harendzie wybudował w 1920 roku Jan Kluś-Fudala, od niego odkupiła go miss Winifred Cooper, która odsprzedała dom Kasprowiczowi. Jak sam mawiał dom ten zafundował mu „pewien Anglik, niejaki Szekspir…"
( otrzymał na niego zaliczkę na poczet tłumaczenia dramatów Szekspira).

Kasprowicz odbył swoją pierwszą podroż do Zakopanego prawdopodobnie na przełomie lipca i sierpnia 1892 roku. Tak upodobał sobie Tatry i Podhale, że co roku spędzał wakacje letnie w Zakopanem lub Poroninie. Przebył wiele trudnych, wysokogórskich wędrówek, w których często towarzyszyli mu Walery Eljasz czy Władysław Jarocki. Góry były dla Kasprowicza inspiracją twórczą, zwłaszcza gdy doświadczał ich bezpośrednio, stawały się motywem wielu utworów. Za sprawą pierwszego pobytu poety w górach powstał cykl Z gór. Księgę Ubogich tworzył w Poroninie. Ostatni tomik wierszy Kasprowicza Mój świat powstał w domu na Harendzie. W nim odzwierciedlony jest najbliższy krajobraz, ukochany dom, osiedle nad potokiem i miejscowi.

Podczas wielu pobytów w Zakopanem i Poroninie, Kasprowicz spotykał się z rzeszą artystów. Przyjaźnił się z Leopoldem Staffem, Stefanem Żeromskim, Kornelem Makuszyńskim, Władysławem Jarockim, Wojciechem Brzegą, Władysławem Orkanem i wieloma innymi. Kasprowiczowie często gościli ich na Harendzie. Również po śmierci poety w willi Harenda odbywało się aktywne życie kulturalne, które trwa do dziś.Głównie poprzez spotkania poetyckie „Wieczory na Harendzie” organizowane przez Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza, organizację non profit, które Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie prowadzi od ponad 50 lat.

Ciekawostka:
W 1956 roku, w 30-stą rocznicę śmierci wytyczony został Szlak Kasprowicza –– żółty szlak turystyczny, zachwycający pięknymi widokami. Obejmuje on między innymi Gubałówkę, Furmanową, Rafaczówki, aż do domu poety na Harendzie. Spacer szlakiem Kasprowiczowskim można przedłużyć o tzw. Homolacką Drogę, z prawej strony pozostawiając Bachledzki Wierch, aby dojść na Antałówkę i dalej ulicą Wierchową, aż do ulicy Jagiellońskiej.