Bartłomiej Obrochta, zwany Bartusiem, urodził się 15 sierpnia 1850 r. w Zakopanem, zmarł 1 maja 1926 r. również w Zakopanem. Pochowano go na zakopiańskim Nowym Cmentarzu.
Jest znany jako doskonały skrzypek i przewodnik tatrzański.
MUZYKOWANIE
Bartuś Obrochta przez dwa lata uczęszczał do Szkoły Ludowej (którą ukończył) i od najmłodszych lat uczył się gry na skrzypcach. Jego nauczycielem był m. in. słynny Jan Krzeptowski Sabała. Obrochta uznawany jest za jednego z najlepszych góralskich muzykantów. Jego muzyką interesował się podobno sam zbójnik Wojtek Mateja i zabierał Bartusia w góry, aby ten umilał czas jemu i jego kompanii. Wzbudził też zainteresowanie m.in. Ignacego Paderewskiego, Karola Szymanowskiego (inspiracja przy skomponowaniu Harnasi), a melodie jego nagrali lub spisali Juliusz Zborowski, Adolf Chybiński i Stanisław Mierczyński. Grywał ponadto Henrykowi Sienkiewiczowi, Stanisławowi Witkiewiczowi, Bolesławowi Prusowi. Sam układał melodie na skrzypce, a także na całą kapelę (3 skrzypce i basy). Był ponadto twórcą „muzyki”, czyli góralskiej kapeli, do której należeli m. in. jego synowie (Jan i Stanisław), a potem także wnuk Władysław. W 1897 r. po raz pierwszy wyjechał ze swoją kapelą do Warszawy, aby grać podczas wystawy panoramy Tatr. W roku 1925 grał w Polskim Pawilonie w czasie Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu. Zmarł ze skrzypcami w rękach na Drodze pod Reglami, wracając z posiadów.
PRZEWODNICTWO
Bartłomiej Obrochta od ok. 1878 r. był przewodnikiem tatrzańskim, a uprawnienia I klasy zdobył przed rokiem 1892. Na uwagę zasługują następujące wyjścia w Tatry: wspólnie z Ludwikiem Chałubińskim i przewodnikiem Wojciechem Rojem próba zdobycia Ganku przed rokiem 1880, a w styczniu 1894 r. pierwsze zimowe przejście przez Zawrat do Morskiego Oka, podczas którego był głównym przewodnikiem Jana Grzegorzewskiego. W latach 1876–1888 jako muzykant i przewodnik uczestniczył w wycieczkach Tytusa Chałubińskiego. Podobno na jednym z takich biwaków ustalono układ tańca zbójnickiego. Był również towarzyszem wypraw Sabały, Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza.
INNA DZIAŁALNOŚĆ
Od 1886 r. był strażnikiem Towarzystwa Tatrzańskiego, zajmując się ochroną kozic i świstaków. Ponadto pracował przy budowie ścieżek w górach (w 1887 r. z Maciejem Sieczką umieścił klamry na drodze z Wagi na Wysoką przez Pazdury), a w latach 1890–1895 i 1914–1922 prowadził schronisko w Starej Roztoce. W 1894 r. figurował jako wydawca „Gońca Tatrzańskiego”, chociaż faktycznie był nim Jan Grzegorzewski.
PAMIĄTKI
W Tatrach upamiętniony został dwiema nazwami: Bartkowa Turnia i Bartkowa Przełączka (w zach. grani Małego Ganku). Jego opowiadania zanotował i ogłosił dyrektor Muzeum Tatrzańskiego Juliusz Zborowski: Wycieczka z Bolesławem Prusem (1929), Lekarstwa z tatrzańskich smoków (1932). Od 1965 r. istnieje w Zakopanem Zespół Regionalny im. Bartusia Obrochty.
Oprac. Agnieszka Jurczyńska-Kłosok na podstawie:
W. Grzybek Obrochta Bartłomiej (Bartuś) [w:] Polski słownik biograficzny, pod red. E. Rostworowskiego, t. XXIII/1, z. 98, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1978, s. 463–464.
L. Długołęcka, M. Pinkwart Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa 1994, s. 215–217.
Z. Radwańska-Paryska, W. H. Paryski Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 2004, s. 832.